Vijf vragen over spionage-aanklacht

Wat is er nu weer aan de hand?

De openbaar aanklager in Washington gaat vijf Chinese militairen vervolgen wegens economische spionage. De vijf zouden via het internet bedrijfsgegevens hebben gestolen bij zes Amerikaanse ondernemingen die actief zijn op het gebied van staalproductie, kernenergie en zonnepanelen. Ook een vakbond zou zijn bespioneerd. De informatie zou zijn doorgespeeld aan Chinese staatsbedrijven die daarmee concurrentievoordeel hebben behaald.

Het is voor het eerst dat de VS staatsburgers van een vreemde mogendheid aanklagen voor cyberspionage die vanuit het buitenland is gepleegd.

 

Kloppen de beschuldigingen?

Dat zou heel goed kunnen. Vrijwel alle landen in de wereld spioneren, zeker de grote. En waar dat vroeger door mannen met gleufhoeden gebeurde, gebeurt dat nu in toenemende mate met electronische middelen.

Daarbij gaat het niet alleen om militaire geheimen, maar ook om politieke en economische informatie. De grote landen in de wereld voeren geen strijd met elkaar op het slagveld, maar aan de onderhandelingstafel. Dan helpt het als je weet welke kaarten jouw gesprekspartner in zijn mouw heeft.

China ontkent in alle toonaarden dat het via het internet spioneert. Die ontkenning is net zo geloofwaardig als, eh, de Amerikaanse ontkenning dat het wereldwijd via het internet spioneert.

 

Als Amerika boter op zijn hoofd heeft, waarom beginnen ze dan deze rechtszaak?

Goede vraag. De Amerikanen ergeren zich al jaren aan het Chinese gespioneer. Via in beveiliging gespecialiseerde ict-consultants zoals FireEye en Mandiant heeft Washington vorig jaar al een paar keer laten lekken dat het China verantwoordelijk acht voor hackpogingen en digitale inbraken in Amerikaanse computers. Zij onthulden het bestaan van een afdeling cyberspionnen van het Volksbevrijdingsleger, die Eenheid 61398 zou heten en vanuit een onopvallend kantoorgebouw in Shanghai opereert (foto).

Ook bij besprekingen in juni vorig jaar tussen de Chinese president Xi Jinping en zijn Amerikaanse ambtsgenoot Barack Obama stond het onderwerp hoog op de agenda.

De Chinezen hebben die hint niet opgepakt. Blijkbaar is voor de Amerikanen de maat nu vol en wil het een daad stellen. Opvallend is overigens dat het in deze zaak alleen om economische spionage gaat, terwijl eerder vooral melding werd gemaakt van het stelen van informatie over defensieprojecten, zoals de ontwikkeling van de JSF en drones. Het Amerikaanse ministerie van justitie lijkt een signaal af te geven dat het militaire (en politieke?) spionage als een fact of life accepteert, maar de lijn trekt bij economische spionage. Voor wat het waard is, want dankzij Edward Snowden weten we dat de VS ook aan economische spionage doet.

 

Zullen de vijf verdachten ooit voor de rechter verschijnen?

Die kans is vrijwel uitgesloten. China levert geen staatsburgers uit aan vreemde mogendheden en piekert er niet over om daar dit keer een uitzondering op te maken.

Dat weten de Amerikanen natuurlijk ook wel, en dat geeft goed aan dat de vervolging vooral symboolwaarde heeft.

Er is trouwens iets bijzonders aan deze rechtszaak. Want hoe weet de Amerikaanse justitie zo goed wie de verdachten in deze zaak zijn? De FBI publiceerde opsporingsposters met daarop de namen, aliassen en foto's van de verdachten. Daar kun je eigenlijk maar op één manier achterkomen; door zelf in computers te grasduinen.

De vijf kunnen de komende tijd beter geen buitenlandse reis ondernemen, want dan dreigt alsnog arrestatie. Maar ach, wie zou dat willen als je in eigen land voorlopig een grote held bent?

 

Wat betekent dit voor de verhoudingen tussen China en de VS?

Die komen verder onder druk te staan. De Chinezen zijn stomverbaasd over deze publieke aanklacht. Ze zullen zich door de VS bedrogen voelen, nadat het Chinese leiderschap zoveel moeite heeft gedaan om de bilaterale relaties te verbeteren.

Direct werd een Chinees-Amerikaans overleg in een werkgroep die internetveiligheid moet verbeteren -en die pas een maand actief is- tot nader order opgeschort. Maar als de leiders in Beijing van de eerste klap in het gezicht zijn bekomen, zullen meer overlegstructuren sneuvelen.

Als de zaak niet verder escaleert, zal het daarbij blijven. Noch de VS, noch China zullen bereid zijn alleen voor deze kwestie de handelsbetrekkingen op het spel te zetten.

Maar het zijn de haviken in Beijing die hun wantrouwen jegens de VS bevestigd zien. Zij zullen intern de belangrijkste vraag stellen: waarom zet de VS ons juist nu in ons hemd? Precies op het moment dat China en de VS en zijn bondgenoten in een PR-oorlog zijn verwikkeld over de Zuidchinese-Zee.

dinsdag 20 mei 2014