Het is zover: censors gaan vriendengroepen volgen

Het Staats Internet Informatie Bureau gaat een maand lang Chinese instant messaging-diensten controleren om misbruik op te sporen. De actie heeft meerdere doelen: het moet het verspreiden van onjuiste geruchten en pornografie tegengaan. Ook wil de overheid voorkomen dat criminelen en terroristen van deze tot nu toe ongemoeid gelaten diensten gebruik maken.

De aanbieders van instant messaging-diensten hebben aangekondigd mee te werken. In de praktijk controleren zij onder regie van de overheid de communicatie van hun klanten. "We zullen samen vechten tegen infiltratie van vijandelijke krachten uit het binnen- en buitenland", staat in een verklaring te lezen.

Grip op publieke opinie

De afgelopen maanden heeft de Chinese overheid zijn grip verstevigd op informatie die burgers op het internet publiek maken. Miljoenen censors volgen de enorme berichtenstroom die dagelijks wordt geopenbaard. Verschillende bloggers zijn vervolgd, nadat China in het najaar strenge straffen afkondigde voor het verspreiden van online geruchten.

Als gevolg van die toenemende controle zijn veel Chinezen overgestapt op instant messaging-diensten. Bij openbare sociale media, zoals de Twitter-dienst Weibo, zijn berichten in principe voor iedereen leesbaar. IM-diensten zijn echter alleen gericht op mensen uit een groep, bijvoorbeeld familie, vrienden, collega's of personen die dezelfde hobby delen.

20 Miljard IM-berichten per dag

De populairste IM-dienst in China is WeChat, van internetgigant Tencent. Naar schatting 400 miljoen Chinezen maken gebruik van deze dienst, waarmee gebruikers naast geschreven ook gesproken berichtjes aan een groep kunnen versturen.

Andere aanbieders zijn Momo, Mi Talk en Yixin. Dagelijks worden er in China 20 miljard berichten op deze manier verstuurd. In principe kunnen groepen maximaal 500 personen omvatten. De Chinese overheid wijst er op dat er inmiddels drie miljoen openbare IM-accounts zijn, waarvoor geen beperking van het aantal deelnemers geldt. Ze functioneren in de praktijk als massamedia.

Sociale onrust

De overheid rechtvaardigt de campagne door te wijzen op het misbruik van IM-diensten door fraudeurs, souteneurs en terroristen. Maar wat minstens zo'n belangrijke rol speelt is dat China's leiders grip willen houden op de publieke opinie.

De campagne komt op een moment dat de overheid sociale instabiliteit vreest: op 4 juni is het 25 jaar geleden dat de Tiananmen-opstand werd neergeslagen.