Topmanagement staatsbedrijven op de schop

Meer markt, minder overheid. Als het aan president Xi Jinping ligt geldt dat voortaan ook voor de staatsbedrijven. Hij wil bestuur en toezicht van de staatsondernemingen ontvlechten, meldt de South China Morning Post. Xi heeft zijn voorstellen maandag gepresenteerd.

De dagelijkse leiding komt in handen van managers, die in de markt worden geworven. Hun honorering zal conform internationale standaarden worden vastgesteld. De overheids-functionarissen zullen zich beperken tot het toezicht op het bedrijf. Omdat hun verantwoordelijkheden kleiner worden, zal ook hun salariëring worden beperkt. Bij de grootste staatsbedrijven moet het huidige management rekening houden met een korting van 50 procent op het salaris.

Win-win-win-situatie

Met de beleidswijziging slaat Xi drie vliegen in één klap. Managers van buiten de overheid brengen nieuwe inzichten bij staatsondernemingen, die naar verwachting marktgerichter gaan werken. Bovendien schakelt Xi een conservatief bolwerk uit, dat argwanend tegenover economische hervormingen staat, omdat het bang is dat de staatsbedrijven hun bevoorrechte positie in de Chinese economie verliezen.

Tenslotte maakt Xi een goede beurt bij het Chinese publiek. Staatsbedrijven staan bekend als inefficiënt doordat hun marktpositie wordt beschermd. Ze dragen maar een beperkt deel van hun winst af aan de staatskas, terwijl ze wel subsidies genieten en gerust kunnen zijn dat de staat bijspringt als het misgaat. In de ogen van veel Chinezen wordt het management vorstelijk beloond.

Priveleges

In de plannen van Xi verliezen de bestuurders niet alleen salaris, maar raken ze ook hun ambtelijke rang kwijt, die hen recht geeft op extra priveleges. Een topmanager van een groot staatsbedrijf staat momenteel gelijk in rang aan een minister.

De voorgestelde hervorming kan een opmaat zijn naar nog meer openstelling van de Chinese economie. De staatsbedrijven zijn actief in sectoren die van nationaal belang worden geacht, zoals telecom, energie en banken. Het is voor de private sector moeilijk en voor buitenlandse investeerders vaak onmogelijk om in deze sectoren te investeren. De 100 grootste staatsbedrijven vallen direct onder het kabinet en zijn goed voor ongeveer een kwart van de industriële productie van China.