Herdenking Deng dient hervormingsagenda van Xi

Een serie van feestelijkheden luistert de Deng-herdenking dit jaar op.  Er verscheen een nieuwe Dengbiografie en een bundel waarin zijn geschriften zijn verzameld. En staatsomroep CCTV is begonnen met het uitzenden van een 48-delige tv-serie over Dengs leven.

Woensdag kwam de communistische top bijeen voor een herdenkingsseminar in Beijing. President en partijleider Xi Jinping noemde Deng de ‘hoofdarchitect van de socialistische hervorming, de open-deurpolitiek en modernisering van China’ en ‘de wegbereider van socialisme met Chinese karakteristieken’.

Onafhankelijke weg

Xi gaf aan dat China het pad dat Deng in 1979 is ingeslagen nog altijd volgt. Volgens de president is ‘socialisme met Chinese karakteristieken’ de belangrijkste politieke en ideologische nalatenschap van Deng. “[Het] past bij China’s realiteit en voldoet aan de eisen van deze tijd en dat is de reden dat het werkt”, zei Xi. “Een onafhankelijke weg, theorie en systeem vormen de sleutel voor de soevereiniteit en waardigheid van ons land, alsmede het zelfbeeld en onafhankelijkheid van de natie.”

Dat vraagt volgens de president om nieuwe hervormingen en het verder openstellen van China voor het buitenland. “Vandaag dragen wij het estafettestokje, evenals de zware verantwoordelijk die dat met zich meebrengt”, zei Xi. Hij benadrukte nog eens dat China daarin zijn eigen weg volgt. “We doen ons best om zwakke sectoren te hervormen en we zijn bereid te leren van goede ervaringen van andere landen. Maar we zullen nooit buitenlandse ervaring zomaar kopiëren, laat staan dat we slechte dingen overnemen.”

De Big Deng-theorie

De Chinese media publiceren deze week veel over Deng, ook over zijn betekenis voor het leven van gewone mensen. Maar het meest opvallend is dat in commentaren en opiniestukken een directe link tussen Deng en Xi wordt gelegd. “Xi heeft zijn magische wapen –hervormingen en openstelling van China- direct van Deng geërfd”, schrijft Xinhua. “Buitenlandse media vroegen zich af of het nieuwe leiderschap [van Xi] klaar was om de noodzakelijke doorbraken te bereiken. Bijna twee jaar later is China bezig met mogelijk de meest gedurfde economische en sociale hervormingen ooit.”

De politieke agenda van de huidige generatie leiders wordt beschreven als een logische voortzetting van Dengs beleid. Niet alleen als het om economische hervormingen gaat, maar ook de strijd tegen corruptie of het buitenlandbeleid. “Nu de hervormingen gewaagder worden hebben we de geest van Dengs tijdperk nodig. In Xi en zijn team herkennen we de politieke moed en wijsheid op een moment dat we die meer dan ooit nodig hebben”, zegt Xie Chuntu, hoogleraar aan de partijschool, waar het communistische kader wordt opgeleid. “De herdenking van Deng biedt de kans ons vertrouwen in nieuwe doorbraken te tonen.”

Contrast

De omvangrijke herdenking van Deng staat in groot contrast met de feestelijkheden in december vorig jaar rond de 120^ste geboortedag van Mao. Op last van de Chinese leiders werd de herdenking toen versoberd. Een 100-delige serie over het leven van de Grote Roerganger waaraan vijf jaar was gewerkt, werd enkele dagen voor de eerste uitzending uit het programmaschema gehaald. En een gala-avond werd op last van de partij afgeblazen.

Die tegenstelling weerspiegelt de politieke realiteit. Mao wordt nog steeds geëerd omdat hij het land heeft bevrijd, maar over de decennia dat hij het land in chaos stortte wordt nog steeds in bedekte termen gesproken. Zijn politieke nalatenschap wordt als conservatief beschouwd. Deng daarentegen wordt als de visionair beschouwd die na Mao’s dood aan de wieg van het moderne China heeft gestaan. Daar spiegelen de leiders van nu zich liever aan.

Meer weten over de betekenis van de Deng-herdenking? Lees dan mijn column op de site van Elsevier. Of luister naar het interview dat ik gaf bij het Oog op Morgen (Radio 1).