Diplomatieke ruzie aan vooravond bezoek Xi aan Obama

Vrijdag riep het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken, het State Department, China op om eindelijk duidelijkheid te geven over de gebeurtenissen op het Tiananmenplein op 4 juni 1989. Deze week is het 24 jaar geleden dat het protest gewelddadig werd neergeslagen.

Tot op de dag van vandaag is onduidelijk hoeveel doden er zijn gevallen. Enkele honderden in ieder geval, maar volgens sommige bronnen meer dan duizend. Ook zijn er nog altijd veel mensen vermist. Sommige demonstranten zijn tot langdurige gevangenisstraffen veroordeeld, maar mogelijk zitten er ook arrestanten zonder proces vast.

Ongepaste bemoeienis

China reageerde dit weekend furieus. Volgens een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zijn de Amerikanen 'bevooroordeeld' over de gebeurtenissen van toen en worden 'feiten genegeerd'. Volgens de in sterke bewoordingen geformuleerde reactie heeft "China alle conclusies over de ophef eind jaren '80 al getrokken." De Amerikaanse bemoeienis over dit dossier 'jaar na jaar' is een ongepaste inbreuk op China's 'interne kwesties'.

De Amerikaanse reactie volgde vrijdag na de publicatie van een open brief van familieleden van demonstranten die op het Tiananmenplein zijn gedood of verdwenen. De families, verenigd in de Tiananmen Moeders, stellen dat China op het gebied van de mensenrechten eerder achteruitgang laat zien dan vooruitgang. Ook eisen zij duidelijkheid over de gebeurtenissen van toen.

Open zenuw

De grootste pro-democratiedemonstraties uit de recente geschiedenis zijn een open zenuw voor China's leiders. Verwijzingen naar de gebeurtenissen op het internet zijn zo goed als uitgewist, rond 4 juni worden extra veiligheidsmaatregelen in Beijing genomen en oud-demonstranten en hun familieleden worden tot op de dag van vandaag gevolgd door Chinese veiligheidsdiensten.

President Xi Jinping bezoekt 7 en 8 juni de VS en zal dan ook zijn ambtsgenoot Barack Obama ontmoeten. Beide heren hebben een volle agenda met gespreksonderwerpen. Daaraan kan nu dit diplomatieke relletje worden toegevoegd. China zal niet nalaten de VS de les te lezen over mensenrechten. Het land presenteerde eerder dit jaar een zwartboek over mensenrechten in de VS.