China tweeslachtig over aanpak van IS

Terroristische organisaties moeten in de eerste plaats bestreden worden door de landen waar zij zich ophouden. Internationale samenwerking is daarbij belangrijk. Maar ingrijpen in een ander land; dat gaat China nog een stap te ver.

"China is bereid met de internationale gemeenschap samen te werken om de anti-terreur samenwerking te bevorderen op basis van wederzijds respect en gelijkwaardige uitwisseling", liet het Chinese ministerie van buitenlandse zaken donderdag weten. "[Maar China] staat ervoor dat bij de strijd tegen terrorisme internationale regels worden gerespecteerd, evenals de soevereiniteit, onafhankelijkheid en territoriale integriteit van de betrokken landen."

Diepe spagaat

Het Chinese beleid zit momenteel in een spagaat. China heeft te maken met terreur binnen de eigen grenzen van separatistische moslimextremisten in de regio Xinjiang. De Chinese overheid vermoedt dat de Oost-Turkestan Islamitische Beweging contacten aanknoopt met de Taliban in Afghanistan en met IS in Irak en Syrië. Dat zou kunnen betekenen dat deze groepen Chinese moslimextremisten trainen en bewapenen.

Maar zelfs als dat niet gebeurt, kunnen Oeigoeren die zich aansluiten bij IS gevechtservaring opdoen. China vreest dat deze in de strijd geharde militanten terugkeren om op eigen bodem de jihad voort te zetten. Vorige week werd voor het eerst een Chinese IS-strijder door het Iraakse leger gearresteerd. Het eerste tastbare bewijs dat er Chinese strijders in het conflictgebied actief zijn.

Dubbele agenda

Aan de andere kant heeft het non-interventiebeginsel in Chinese buitenlandbeleid altijd centraal gestaan. China voelt er niets voor dat landen, zeker niet de VS, zich met binnenlandse aangelegenheden van andere staten bemoeien.

Zeker in het geval van Syrië vermoedt Beijing dat de VS de strijd tegen IS zal aangrijpen om het regime van zijn bondgenoot Bashar al-Assad ten val te brengen.

VS zoekt steun van Beijing

Deze week bezocht de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Susan Rice China, om daar steun voor de strijd tegen IS te verkrijgen (foto). Rice heeft de Chinezen binnenskamers de vraag gesteld hoe zwakke staten de strijd tegen IS moeten winnen, zonder hulp van andere landen.

Het is desondanks onwaarschijnlijk dat de Chinese overheid actieve steun aan het strijdplan van president Barack Obama zal verlenen. Op zijn best zal China een resolutie in de Veiligheidsraad niet vetoën.

Langs de zijlijn

Commentaren in Chinese staatsmedia roepen op tot voorzichtigheid. Meestal weerspiegelen de commentaren de heersende mening van de Chinese leiders. Global Times is het meest uitgesproken. Deze krant zegt dat gewapende actie tegen IS "het juiste is voor de VS om te doen". De krant waarschuwt echter wel dat de coalitie van landen die ingrijpen een eigen agenda hebben en mogelijk China's belangen in het Midden-Oosten kunnen schaden.

Geen van de commentaren overweegt dat China daarop invloed kan uitoefenen door zelf een actieve rol aan te nemen.