Vijf vragen over het Zuid naar Noord Wateromleidingsproject

Ok, wat moet ik weten?

In het noorden van China is het vanoudsher droog. Er valt relatief weinig regen. Dat hoeft op zichzelf geen structureel probleem te zijn, ware het niet dat de waterbehoefte de afgelopen decennia enorm is toegenomen.

Allereerst om de bewoners van de Noordchinese miljoenensteden van drinkwater te voorzien, maar ook de groei van de industrie heeft het watergebruik opgejaagd. En dan is er nog de landbouw: om de opbrengst per hectare te vergroten is steeds meer water nodig.

Als gevolg daarvan raken de watervoorraden in het Noorden uitgeput. Steeds meer waterputten vallen droog, meren worden zienderogen kleiner en op rivieren kan soms maandenlang niet worden gevaren.

In het zuiden van China is daarentegen water in overvloed. Vanuit de Himalaya stroomt het hele jaar door smeltwater en vanwege het subtropische klimaat regent het er overvloedig. Hier is beteugeling van de pieken in het aanbod eerder het probleem.

Vandaar dat de Chinese overheid in 2002 besloot een oud plan te realiseren: het water van zuid naar noord brengen.

 

China kennende zal het wel een mega-project zijn?

Inderdaad. Het is het grootste waterbouwkundige project ter wereld. Het gaat om een 1.400 kilometer lange pijpleiding van vier meter doorsnede van het Danjiangkou-stuwmeer naar een nieuw bassin bij het zomerpaleis in Beijing.

Dat klinkt simpel, maar dat is het niet. Het water stroomt niet alleen omlaag, anders was het wel vanzelf naar Beijing gestroomd. Het moet op een aantal punten omhoog worden gepompt. Verder kruist de pijpleiding honderden wegen, tientallen treinverbindingen, maar ook 11 rivieren. Het laatste deel van het traject loopt 80 kilometer onder Beijing door en kruist diverse metrolijnen. Dat maakt het project technisch complex.

Om buffervoorraden aan te leggen zijn langs het hele traject stuwmeren gemaakt. Daarvoor moesten ongeveer 340.000 mensen worden verplaatst. Ter vergelijking: dat is de bevolking van een stad als Utrecht. Zij hebben allemaal een nieuwe woning (en een schadevergoeding) gekregen.

En dan is er nog de enorme schaal. In het eerste jaar moet er één miljard liter water door de pijp worden gepompt. Dat is een aquarium van een kilometer bij een kilometer bij een kilometer. Zeg maar 1.200 olympische zwembaden per dag!

Dat is nog maar het begin. Want als de pompen echt op volle toeren gaan draaien gaat er jaarlijks 10 miljard liter water doorheen; 30 procent van de totale waterbehoefte in de drie grote steden Beijing, Shijiazhuang en Tianjin.

Het project zou oorspronkelijk 124 miljard yuan kosten, maar er is nu al 300 miljard uitgegeven (36 miljard euro). De werkelijke kosten van het project zijn overigens nog veel hoger, vanwege de bouw van waterzuiveringsinstallaties.

 

Wat vinden ecologen er eigenlijk van?

Die zijn verdeeld. Iedereen is het er wel over eens dat het watergebruik in het noorden tot een ecologische ramp leidt. Ecologen zijn blij dat de natuur in het noorden zich kan gaan herstellen, al denken ze dat het tientallen jaren zal duren voordat de effecten van de uitputting volledig teniet zijn gedaan.

Maar sommige ecologen waarschuwen voor de gevolgen in het zuiden. Zij zeggen dat je niet straffeloos zoveel water aan het zuiden kan onttrekken en waarschuwen voor een nieuwe ecologische ramp, maar ditmaal in het stroomgebied van de Yangtze.

De ingenieurs zeggen hier rekening mee te hebben gehouden door stuwmeren langs de route aan te leggen. Zo kunnen ze doseren hoeveel water er aan het Danjiangkou-stuwmeer wordt onttrokken.

 

Is het water wat uit de kraan komt schoon?

Nee, het water dat uit het zuiden komt is vervuild. Dat komt omdat veel steden en dorpen hun afvalwater ongezuiverd lozen. Veel lokale overheden hebben geen geld om waterzuiveringsinstallaties te bouwen. En ze begrijpen ook niet goed waarom zij de kosten moeten dragen voor schoon water uit de kraan 1.400 kilometer verderop. De stad Beijing gaat nu meebetalen aan deze kosten.

Natuurlijk wordt het water wel gezuiverd voordat het bij de consument terecht komt. Daarvoor zijn in Beijing enorme waterzuiveraars gebouwd.

Overigens verwachten experts de komende dagen wel een bijzonder fenomeen voor de inwoners van de Chinese hoofdstad. Zij denken dat het drinkwater weleens geel kan zijn. Het water in het noorden is relatief hard en dat betekent dat zich al jarenlang kalk aan de binnenkant van de waterleidingen heeft afgezet. Als er het zachte water uit het zuiden gaat stromen, zal die kalk oplossen waardoor het water troebel en geel wordt.

De ingenieurs van het waterbedrijf proberen dat te voorkomen door heel geleidelijk het aandeel water uit het zuiden op te voeren.

 

En is China hierna voorlopig klaar?

Nee, dit is pas de tweede fase van het wateromleidingsproject. Een paar jaar geleden werd de oostelijke route in gebruik genomen, maar die maakt grotendeels gebruik van bestaande waterroutes en is daarom niet zo spectaculair als de middenroute.

Op de tekentafel ligt nog de westelijke route vanuit Tibet naar Beijing. Ook zo'n monsterproject. Maar tot de aanleg is nog niet besloten. Eerst wil men kijken in hoeverre de middenroute het probleem van waterschaarste kan oplossen.

Bovendien wordt bij Tianjin gebouwd aan een enorme installatie die zeewater geschikt kan maken voor menselijk gebruik. De kosten van ontzilting zijn de afgelopen jaren enorm gedaald. Deze fabriek wordt in 2019 in gebruik genomen.

 

Nog meer weten over dit waterproject? Luister dan het interview terug dat ik gaf bij de Tros Nieuwsshow op Radio 1.

zaterdag 25 oktober 2014