Vijf vragen over onverwachte rentedaling China

Wat is er precies aan de hand?

Vrijdag kondigde de centrale bank van China aan dat de maximum rente die banken mogen vragen voor geld dat ze uitlenen met 40 basispunten (0,4 procent) wordt verlaagd naar 5,6 procent. Bovendien wordt de rentevergoeding voor wie zijn geld een jaar vastzet met 25 basispunten verlaagd naar 2,75 procent. Het is de eerste verlaging in twee jaar.

In China bepaalt de centrale bank de rentes die banken voor hun diensten mogen rekenen. Daardoor is er weinig concurrentie tussen banken onderling om spaarders, huizenkopers of ondernemingen aan zich te binden. De centrale bank besloot tegelijkertijd om de bandbreedte waarbinnen banken van de maxima mogen afwijken te vergroten. De kans bestaat dat daardoor het effect van de renteverlaging deels teniet wordt gedaan.

Geld lenen wordt goedkoper, dus dat is goed voor de economie?

Ja, dat is volgens de toelichting van de centrale bank wel de bedoeling. De renteverlaging is officieel bedoeld om investeringen door het bedrijfsleven goedkoper te maken.

Beleggers denken in ieder gaval dat het dit effect zal hebben, want de aandeelkoersen op de Chinese beurzen stegen maandag flink.

Gaat het dan zo slecht met de Chinese economie?

Slecht is het juiste woord niet, want voor een groeitempo van boven de 7 procent zouden veel westerse landen een moord doen. Maar feit is wel dat de Chinese economie steeds minder snel groeit.

President Xi Jinping sprak eerder dit jaar al over het 'nieuwe normaal', een groeitempo rond de 7 procent in plaats van de pijlsnelle groei die we de afgelopen decennia hebben gezien. De overheid en de centrale bank zijn de afgelopen tijd terughoudend geweest om de groei met beleidsmaatregelen te stimuleren.

Economen wijzen erop dat de Chinese werkloosheid groeit. Dat kan een belangrijke reden zijn om de economie weer een zetje te geven, want op maatschappelijke onrust zit Beijing niet te wachten. Bovendien zou werkloosheid het draagvlak voor economische hervormingen doen afnemen.

Waarom vertraagt de Chinese groei?

Goede vraag. China is sterk afhankelijk van de export en zijn belangrijkste afzetmarkten (de VS en de EU) herstellen langzamer dan gedacht van de economische crisis. De binnenlandse consumptie groeit wel, maar niet zo snel dat het de tegenvallende export goedmaakt.

Daar komt bij dat de onroerendgoedmarkt onder druk staat. Er is de afgelopen tijd zoveel gebouwd dat er een fikse voorraad onverkochte huizen is ontstaan. Dat heeft een prijsdrukkend effect op de prijs van nieuwbouwwoningen.

Eigenlijk ligt van de vier grote aanjagers van China's economie alleen de aanleg van infrastructuur momenteel op stoom. De overheid stimuleert dat ook door nieuwe opdrachten uit te schrijven en de mogelijkheden voor buitenlandse beleggers om in Chinese infrastructuurprojecten te investeren te verruimen. Er is dankzij China's formidabele handelsoverschot geld zat om nog meer wegen, rails en luchthavens aan te leggen.

China's leiders zijn bereid met een lager groeitempo genoegen te nemen, omdat ze de nadelen van ongebreidelde groei niet langer accepteren, denk aan milieuvervuiling of lage lonen. Ze willen daarom stap voor stap economische hervormingen doorvoeren (die westerse landen vaak toejuichen), maar in een voorzichtig tempo die niet tot economische schokgolven of maatschappelijke onrust leiden.

Betekenen lagere rentes niet dat er nog meer geld wordt geleend?

Dat klopt. China mag dan een centraal geleide economie zijn, ook de beleidsmakers in Beijing hebben maar een paar knoppen om aan te draaien. Het punt is dat China het niet snel goed kan doen. Als de economie pijlsnel stijgt, waarschuwen economen voor oververhitting. Als de economische groei afneemt zijn ze juist bang voor een harde landing.

Hetzelfde geldt voor de onroerendgoedmarkt. Als er veel wordt gebouwd waarschuwt iedereen voor een zeepbel. Als de prijsgroei van vastgoed afneemt, is de prijscorrectie weer het probleem.

Dat geldt uiteindelijk ook voor de leningen. Ja, er is veel geld geleend om China's economische wonder te realiseren. En ja, lagere rentes leiden tot nog meer uitgeleend geld. Aan de andere kant wijzen analisten erop dat de rentedaling er in ieder geval voor zorgt dat het makkelijker wordt om aan je verplichtingen te voldoen en dat er minder bad loans zullen zijn.