Het is zover: Zhou Yongkang officieel de klos

Zaterdag maakte de communistische partij eindelijk bekend wat velen al langer hadden verwacht. Zhou Yongkang zal worden vervolgd wegens corruptie. Op het hoogste niveau is de beslissing genomen; vrijdag heeft het politbureau van de partij de knoop doorgehakt.

Zhou behoorde vijf jaar tot de negen machtigste mannen die het in China voor het zeggen hadden. Hij was van 2007 tot maart 2013 verantwoordelijk voor de binnenlandse veiligheid in China. Dat gaf hem niet alleen de beschikking over een enorm apparaat en budget (China geeft meer geld aan de binnenlandse veiligheid uit dan aan defensie). Hij was ook de baas van de geheime dienst.

Geruchtenstroom

In augustus 2013 kwamen de eerste geruchten naar buiten over een corruptie-onderzoek tegen Zhou. Die geruchten werden gevoed door een groeiende stroom onderzoeken tegen voormalige medewerkers uit zijn tijd als directeur van staatsoliemaatschappij NCPC en de periode dat hij partijsecretaris was in de provincie Sichuan.

Begin dit jaar verdwenen tientallen mensen uit zijn (voormalige) entourage: familieleden, oud-bodyguards, chauffeurs en secretaressen. Naar nu blijkt werden ze gedetineerd door de interne disciplinecommissie van de partij in het kader van het Zhou-onderzoek.

Zaak rond

Het duurde tot eind juli van dit jaar voordat de communistische partij officieel bekend maakte dat de handel en wandel van Zhou werd onderzocht. En vrijdag is de laatste stap gezet op weg naar een spraakmakende rechtszaak.

Want de anti-corruptiespeurders dragen hun zaak pas over aan de openbare aanklagers als er genoeg bewijs is om tot een veroordeling te komen. Hij wordt volgens persbureau Xinhua verdacht van het accepteren van steekpenningen, machtmisbruik om familie, maîtresses en vrienden te bevoordelen en het schenden van de vertrouwelijkheid.

Twijfels

Sommige twijfelden of de Chinese politieke leiding het zou aandurven om Zhou voor de rechter te slepen. Er zitten twee belangrijke nadelen aan. Veel Chinezen denken -hoe gek dat ook klinkt- dat corruptie vooral een zaak is van het lagere en middenkader en dat de communistische leiders betrekkelijk 'schoon' zijn. De zaak-Zhou laat zien dat corruptie tot op het hoogste niveau in de partij is doorgedrongen.

Er is ook een praktisch risico. Zhou was het hoofd van de veiligheidsdienst. Hij beschikt waarschijnlijk over veel belastende informatie over veel machtige Chinezen. De vraag is waar die informatie nu is en wie er over kan beschikken.

Oorlog tegen corruptie

Maar er is natuurlijk ook een sterk argument om de zaak tegen Zhou wel door te zetten. De huidige leiders, president en partijleider Xi Jinping voorop, laten zien dat de strijd tegen corruptie tot op het hoogste niveau wordt gevoerd.

En dus gaan we volgend jaar na de zaak tegen Bo Xilai opnieuw een groot corruptieproces meemaken. De zaak-Zhou is niet alleen interessant vanwege het niveau waarop de verdachte politiek acteerde. De voortekenen wijzen erop dat ook in omvang de zaak ongekend groot is. In het onderzoek zou beslag zijn gelegd op banktegoeden en goederen (huizen, auto's, kunst, baar goud) met een totale waarde van 90 miljard yuan (11 miljard euro). Ter vergelijking: dat is bijna net zo veel als het totale Nederlandse begrotingstekort over 2013.