Rechters blijven gedwongen verklaringen accepteren

Het verbod op marteling is in China een dode letter, omdat onrechtmatig verkregen bewijsmateriaal gewoon in strafzaken wordt gebruikt. Dat beweren verschillende advocaten en hoogleraren vrijdag in zakenmagazine Caixin.

Volgens het blad blijkt uit de wetsgeschiedenis al duidelijk dat marteling door de Chinese politie nog altijd niet is uitgebannen. In 1996 is geweld tegen verdachten verboden. In 2010 bepaalt de justitiële top dat door marteling verkregen verklaringen door rechters moeten worden uitgesloten. Twee jaar later wordt dat in een wet bevestigd. In november 2014 wordt tijdens een top van de communistische partij opnieuw vastgelegd dat marteling moet worden uitgebannen om gerechtelijke dwalingen te voorkomen. Het Chinese hooggerechtshof werkt aan een nieuwe instructie voor rechtbanken waarin dat nogmaals is vastgelegd.

Casussen

Advocaat Tian Wenchang noemt een concrete zaak waarin rechters zowel in eerste aanleg als in hoger beroep weigerden bewijs uit te sluiten. Hat gaat om een student die inmiddels is veroordeeld wegens het doden van zijn vriendin. De veroordeling leunt zwaar op de verklaring van een familielid. Volgens Tian is de neef een maand lang voor verhoor opgesloten in een militaire gevangenis en herhaaldelijk gemarteld.

Een kantoorgenoot, Zou Jiaming, vertelt de krant over een cliënt die van corruptie werd verdacht. Hij werd tijdens zijn detentie in een ijskoude cel opgesloten en slaap onthouden. Volgens zijn advocaat zat hij onder de blauwe plekken. Ondervragers beloofden hem dat hij niet naar de gevangenis hoefde als hij zou bekennen. Toch werd hij veroordeeld. Pas in hoger beroep werd zijn onder druk afgelegde verklaring als bewijs uitgesloten.

Tegenbewijs

Volgens de Chinese wet moeten verdachten gedetailleerd bewijs aandragen wanneer, hoe en door wie ze zouden zijn gemarteld. Maar volgens deskundigen is dat niet altijd mogelijk: in het detentiecentrum verliezen verdachten het besef van tijd. Ook zouden ze soms door gemaskerde ondervragers worden gemarteld.

Caixin heeft een zekere reputatie vanwege zijn onderzoeksjournalistiek. Toch is het opvallend dat het blad zulke openlijke kritiek op de rechtspraak levert. Mogelijk wordt het magazine van hogerhand gesteund in deze kwestie.