Totaalverbod op import van ivoor

Het klinkt onlogisch, maar een tijdelijk verbod op legale handel in ivoor in China moet stroperij in en smokkel uit Afrika tegengaan. In 1975 werd volgens het verdrag tegen de handel in beschermde diersoorten (Cites) de handel in ivoor verboden. China ondertekende het verdrag in de jaren '80 op voorwaarde dat het in beslag genomen ivoor uit Afrika mocht importeren.

Natuurbeschermers hebben de afgelopen jaren betoogd dat een beperkte legale handel een dekmantel biedt aan stropers en smokkelaars. De Chinese overheid komt aan die kritiek tegemoet door de legale handel tot en met 26 februari 2016 op te schorten. Na een jaar wordt de maatregel geëvalueerd.

Belangrijkste afzetmarkt

China is van oudsher de belangrijkste afzetmarkt voor ivoor, waarvan siervoorwerpen en sieraden worden gemaakt. Sinds 1989 is de handel gereguleerd. China koopt in beslag genomen voorraden in Afrika die in werkplaatsen van de overheid worden verwerkt en in 150 staatswinkels legaal worden verkocht.

In 2008 kocht de Chinese staat voor het laatst een hoeveelheid ivoor van zestig ton. Die partij wordt geleidelijk vrijgegeven om te worden verwerkt. Met het moratorium wordt de legale ivoorhandel nu minimaal een jaar stilgelegd.

Onduidelijkheid

Op papier is er een sluitend systeem dat misbruik moet uitsluiten. Het ministerie van bosbouw moet importen en verkopen goedkeuren. Ieder voorwerp dat van het ivoor wordt gemaakt, wordt gedocumenteerd.

Maar in de praktijk is het onduidelijk of het om legale of illegale producten gaat. Certificaten worden vaak vervalst. Het is voor kopers moeilijk te achterhalen of zij een legaal of een illegaal product kopen; voorzover ze dat al willen weten. Met een totaalverbod komt op termijn een einde aan die onduidelijkheid: alle nieuwe producten zijn illegaal.

Koninklijke kritiek

Het moratorium komt aan de vooravond van het bezoek van de Britse prins William aan China. Hij is een voorvechter van een totaalverbod op ivoorhandel en criticaster van de uitzondering die China heeft bedongen. Volgens natuurorganisaties zijn in 2013 ongeveer 20.000 Afrikaanse olifanten gedood voor hun slagtanden. De totale olifantenpopulatie wordt geschat op 500.000.

China neemt regelmatig gesmokkeld ivoor in beslag; de partijen worden met veel bombarie publiekelijk vernietigd. Maar de vraag naar ivoren siervoorwerpen is groot en met de handel valt veel geld te verdienen. Een Britse milieuorganisatie beweerde in november dat smokkelaars twee Chinese staatsbezoeken aan Tanzania zouden hebben misbruikt om illegaal ivoor naar de Volksrepubliek te brengen. Daarvoor zou zelfs het vliegtuig dat door de Chinese overheid voor het staatsbezoek was gecharterd zijn gebruikt.