China pakt groots uit met herdenking WO II

De Chinese overheid gaat de staatshoofden van de toenmalige geallieerde landen uitnodigen om te herdenken dat 70 jaar geleden de Tweede Wereldoorlog eindigde. Ook de leiders van landen in de regio en internationale organisaties worden uitgenodigd naar Beijing te komen.

Dat maakte het ministerie van buitenlandse zaken maandag bekend. Een datum voor de festiviteiten is nog niet genoemd, maar waarschijnlijk zal de herdenking op 3 september plaatsvinden. Sommige Chinese media melden dat er door militairen al wordt geoefend voor de parade.

Agenda

China pakt groot uit met de herdenking. Het is een kans te laten zien dat China een moderne wereldmacht is, waar de hele wereld wordt ontvangen. Maar het dient ook China's internationale agenda om het oorlogsverleden van Japan te benadrukken. 

De Chinese leiders maken zich grote zorgen over de stijgende defensieuitgaven in Japan. Tegelijk geeft Beijing zelf ook steeds meer geld uit aan modernisering van zijn krijgsmacht. De herdenking kan worden aangegrepen om Japanse agressie in het verleden en de moeite die dat land tot op de dag van vandaag met zijn oorlogsverleden heeft opnieuw onder de aandacht van de wereld te brengen en zo China's militaire opbouw te legitimeren.

Giftige atmosfeer

Het ministerie benadrukt daarom dat de militaire parade niet moet worden gezien als een poging landen in de regio te intimideren. "Het doel is te laten zien dat China en [andere] volkeren in de wereld de mogelijkheid en de vastberadenheid hebben wereldvrede te handhaven. Het is niet om onze spierballen te laten rollen tegen wie dan ook", aldus een woordvoerder. Mogelijk zal de parade in het teken staan van vredesmissies.

De vanwege het oorlogsverleden toch al gespannen relatie tussen China en Japan werd de afgelopen twee jaar steeds verder vergiftigd als gevolg van een conflict over een eilandengroep in de Oostchinese-Zee. Pas sinds een paar maanden proberen beide landen de moeizame verhoudingen actief te verbeteren.

Spitsroeden

De Chinese uitnodiging zal in veel hoofdsteden voor hoofdbrekens zorgen. Enerzijds zijn er momenteel weinig landen die China tegen de haren in willen strijken. En wie kan er tegen het vieren van de vrede zijn? Anderzijds is er natuurlijk de vraag waarom China na zeventig jaar opeens de oorlog wil herdenken. Met name westerse landen hebben er geen trek in zich voor het karretje van anti-Japanse propaganda te laten spannen.

Om van de bijeenkomst een succes te maken, zal gastheer Xi Jinping spitsroeden moeten lopen om te voorkomen dat landen de uitnodiging afslaan of een tweede garnituur gasten afvaardigen. Een vergelijkbaar probleem met de vanwege de Oekraïnecrisis diplomatiek geïsoleerde Russische president Vladimir Poetin, die op 9 mei buitenlandse staatshoofden in Moskou heeft uitgenodigd om de 70ste verjaardag van het einde van de oorlog in Europa te herdenken.

Ook uitnodiging voor Nederland

Er is nog geen lijst met uitnodigingen bekend gemaakt, maar het ligt in de lijn der verwachtingen dat ook koning Willem-Alexander, koningin Maxima en/of premier Mark Rutte worden uitgenodigd. Onbekend is of China ook voornemens is Duitsland en Japan een invitatie te sturen.

Grote militaire parades worden in China doorgaans maar eens in de tien jaar gehouden, op verjaardagen van de oprichting van de Volksrepubliek. De laatste was op 1 oktober 2009.

UPDATE - De Chinese minister van buitenlandse zaken Wang Yi heeft zaterdag 7 maart gehint dat ook de Japanse premier Shinzo Abe zal worden uitgenodigd. Toen journalisten naar een mogelijkse uitnodiging vroegen, zei hij dat alle landen welkom zijn, zolang zij oprecht zijn de oorlog te herdenken.