Vijf vragen over het mysterie van MH370

Hoe zat het ook alweer?

Op zondag 8 maart 2014 vertrekt om 00.41 uur lokale tijd een Boeing 777 van Malaysian Airlines vanaf het vliegveld van Kuala Lumpur. Het toestel met 239 inzittenden aan boord gaat op weg naar Beijing, maar zal daar nooit aankomen.

Na ongeveer 40 minuten vliegen 'verdwijnt' het toestel. Er is geen radiocontact meer met de cockpit en de Boeing is niet meer zichtbaar op de radarschermen van de luchtverkeersleiding. Tot op de dag van vandaag weten we niet waar het toestel terecht is gekomen.

De grootste groep passagiers is Chinees; 152 personen. China is dan ook nauw betrokken bij het onderzoek en de zoektocht. En we zijn het door dat andere incident met een Malaysian-toestel, MH17, alweer vergeten, maar er was ook een 50-jarige vrouw met de Nederlandse nationaliteit aan boord van MH370.

 

Hoe kan zo'n groot vliegtuig nou helemaal verdwijnen?

Goede vraag. Boven land zal dat niet zo snel gebeuren. De radar van de luchtverkeersleiding kan alles goed volgen en als er iets mis gaat, komt het toestel ergens op de grond terecht.

Boven zee is alles anders. Door de bolling van de aarde kunnen radarstations niet onbeperkt ver weg kijken. Dat wordt opgelost door burgervliegtuigen met transponders uit te rusten. Die reageren op een signaal van de luchtverkeersleiding door een bericht terug te zenden met vluchtgegevens, zoals positie, hoogte, snelheid en richting.

In het geval van vlucht MH370 houdt de transponder er na ongeveer 40 minuten vliegen boven de Golf van Thailand mee op. Logischerwijs denken de autoriteiten dat de Boeing 777 daar is neergestort. Een reddingsactie komt op gang, maar in het gebied waar het Malaysiantoestel het laatste teken van leven heeft gegeven, wordt niets gevonden.

In de dagen daarna komen er aanwijzingen dat het toestel misschien is omgekeerd. Een militaire radar in Maleisië heeft een groot toestel in zuidelijke richting zien vliegen.

Het raadsel wordt nog groter als bekend wordt dat het toestel uren na zijn verdwijning nog andere electronische signalen heeft uitgezonden. Naast de transponder hebben passagiersvliegtuigen nog een ander systeem aan boord, Acars, dat automatisch gegevens over de technische staat van het toestel uitzendt. Ook het Acars-systeem van de Boeing is uitgeschakeld, maar stuurt in standby-stand toch pulsen uit die er op duiden dat het toestel nog zeven uur heeft doorgevlogen.

Het probleem is dat aan de hand van die pulsen niet de exacte lokatie van het toestel is te achterhalen, alleen een globale baan over de aarde waarbinnen het vliegtuig zich moet hebben bewogen. Op grond daarvan denken luchtvaartautoriteiten dat MH370 in zuidelijke richting over de Indische Oceaan is gevlogen. Hier ligt het huidige zoekgebied.

 

Hebben we enig idee wat er is gebeurt?

Eigenlijk niet. Het weer boven de Golf van Thailand was goed. Als er zich technische problemen voordoen, heeft de bemanning doorgaans de tijd om de luchtverkeersleiding te alarmeren. Dat is hier niet gebeurd.

Er wordt even gedacht aan een aanslag of een kaping, omdat er zich twee passagiers aan boord bevonden die op een vals paspoort reizen. Autoriteiten verwerpen deze theorie later. Ze vermoeden dat de twee Iraniërs zijn, die door mensensmokkelaars van een vals paspoort zijn voorzien om via Beijing naar Amsterdam door te reizen.

Onder piloten is de theorie populair dat er brand aan boord is geweest, die voor een electronische blackout heeft gezorgd. Dat zou verklaren waarom het contact geheel werd verbroken. De piloten zouden geprobeerd hebben om te keren om naar een vliegveld in Maleisië terug te keren. Mogelijk zijn ze na die manoeuvre door zuurstoftekort buiten westen geraakt en is het toestel op de automatische piloot doorgevlogen totdat het neerstortte.

Ook de hypothese van een zelfmoord door een van de piloten wordt plausibel geacht. Een van de twee piloten wacht tot de ander de cockpit verlaat, bijvoorbeeld om naar het toilet te gaan, en laat zijn collega vervolgens niet meer binnen. Sinds 9/11 kan de cockpitdeur alleen van binnenuit worden geopend. Vervolgens heeft de suïcidale piloot alle communicatie uitgeschakeld, heeft de route gewijzigd en is zijn dood en die van 238 anderen tegemoet gevlogen. Wat hiertegen pleit is dat de piloot het toestel ook direct de Golf van Thailand in had kunnen sturen.

Kortom, we weten het niet. Oh ja, er zijn natuurlijk ook allerlei complottheorieën: de CIA, de Mossad, het bekende werk.

 

Is er goed naar het toestel gezocht?

Ja, het is de grootste en duurste zoektocht uit de geschiedenis. Al gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat de eerste dagen chaotisch zijn verlopen. Logischerwijs is in eerste instantie alleen gezocht in het gebied waar het toestel het laatst was gelokaliseerd.

Daarna kwam steeds nieuwe informatie naar buiten, waardoor de zoekoperatie steeds opnieuw werd verplaatst.

Luchtvaartautoriteiten zijn het er nu wel over eens dat het meest plausibel is dat het toestel in zuidelijke richting over de indische Oceaan is doorgevlogen totdat de brandstof op was.

In dat gebied van 60.000 vierkante kilometer ten westen van Australië wordt gezocht door twee Maleisische schepen en twee schepen van de Nederlandse firma Fugro, die door de Australische autoriteiten zijn ingehuurd. Ongeveer 43 procent van de zeebodem in dit gebied is nu doorzocht. In mei moet deze zone geheel zijn doorzocht.

Als het toestel dan niet is gevonden, houdt het waarschijnlijk op. Maleisië en Australië geven al voorzichtig signalen af dat ze niet van plan zijn eeuwig door te zoeken. En zeker niet zo intensief als nu.

Niet omdat ze dat niet willen, maar omdat er geen beginnen aan is. De Australische kustwacht zei onlangs dat het niet zoekt naar een speld in een hooiberg, maar naar de juiste hooiberg. De Indische Oceaan is 73,5 miljoen vierkante kilometer groot en gemiddeld vier kilometer diep, met kloven van meer dan 7 kilometer. Ter vergelijking: de Noordzee is 575.000 vierkante kilometer en gemiddeld nog geen honderd meter diep.

Achter de schermen vergaderen Australische, Maleisische en Chinese autoriteiten over hoe het verder moet als MH370 in mei nog niet gevonden is. Australië heeft tot nu toe meer dan zestig miljoen euro in de zoektocht gestoken. Mogelijk dat China de kosten op zich neemt om de zoektocht voort te zetten, al weet niemand waar dan te gaan zoeken.

 

Hoe zit het met de familieleden van de passagiers?

Zij kunnen moeilijk geloven dat hun dierbaren zomaar zijn verdwenen. Sommigen hopen tot op de dag van vandaag dat ze levend en wel opduiken. Maar meestal accepteren zij dat alle inzittenden zijn omgekomen.

Hun enige hoop is dat het toestel toch nog wordt gevonden en dat kan worden uitgezocht wat er precies is gebeurd. Zij wijzen op het ongeluk met AF447. Dat toestel verdween in 2009 boven de Atlantische Oceaan en het duurde twee jaar voordat het wrak werd gevonden.

In eerste instantie was er veel aandacht voor de familie en vrienden van de inzittenden, maar naarmate de speurtocht langer duurde nam de motivatie bij Malaysian Airlines en de autoriteiten af. Malaysian vecht tegen een faillissement, de Maleisische autoriteiten zien dat het toerisme in het slop is geraakt en willen het boek graag sluiten. En China, dat eerst hoog van de toren blies richting Maleisië, ziet ook wel in dat aansporingen vanaf de zijlijn niet helpen.

Op 29 januari werden alle inzittenden door Maleisië officieel doodverklaard. Dat opent de weg voor schadevergoedingen voor de nabestaanden.

Met name in China voelen familieleden zich in de steek gelaten. Eerst alleen door Maleisië, maar nu ook door hun eigen regering, die de nabestaanden maar lastig vindt. Een groep nabestaanden wil zondag de verdwijning herdenken, maar wacht vooralsnog op toestemming om dat in het openbaar te mogen doen. Malaysian Airlines houdt zondag een wake, maar alleen voor het personeel.

zaterdag 7 maart 2015