Opnieuw ontmoeting Xi Jinping en Shinzo Abe

Ze waren toch allebei in Jakarta, voor een conferentie over Aziatisch-Afrikaanse betrekkingen. Maar dat de twee leiders een formele ontmoeting van een half uur zouden hebben is in de huidige situatie zeker niet vanzelfsprekend.

Al twee jaar zijn de verhoudingen tussen China en Japan het nulpunt genaderd. Het is pas de tweede ontmoeting tussen de twee leiders, sinds vorig jaar november. Toen spraken Xi en Abe elkaar kort, toen in de marge van de Apec-conferentie, de jaarvergadering van de samenwerkingsovereenkomst tussen 21 landen in de Pacifische regio.

Ingeslagen weg

Ditmaal zaten de leiders wat langer bij elkaar. President Xi liet weten dat China klaar is om de dialoog en communicatie met Japan te verbeteren. Hij sprak de hoop uit dat gezamenlijke stappen konden worden genomen om het vertrouwen te herstellen dat beide landen 'partners zijn die geen bedreiging voor elkaar vormen'.

Vanuit Chinese zijde werd na afloop benadrukt dat wat Beijing betreft verder wordt gegaan op de ingeslagen weg tot 2012, toen onmin over de Diaoyu/Senkaku-eilanden oplaaide en de bilaterale verhoudingen ernstig vertroebelde. China ziet de 'vier documenten' als vertrekpunt: de gezamenlijke verklaring van 1972, het verdrag van vrede en vriendschap van 1978, de gezamenlijke verklaring van 1998 en de verklaring van verdergaande strategische samenwerking en wederzijds voordelige relaties uit 2008.

Oorlogsverleden

Xi sprak in het gesprek met Abe ook de hoop uit dat Japan zorgen van zijn buurlanden serieus zal nemen en 'postieve signalen' zal afgeven over de 'historische kwestie'. Abe op zijn beurt zei dat zijn land de ingeslagen weg van voorgaande regeringen over het Japanse oorlogsverleden zal volgen.

Later sprak Abe de Aziatische en Afrikaanse regeringsleiders toe en sprak daarbij zijn 'oprechte berouw' uit over Japans rol in de Tweede Wereldoorlog en beloofde dat Japan vast zal houden aan het vreedzaam oplossen van conflicten en zich zal onthouden van militaire agressie. Hij sprak echter geen excuus uit, waar zowel China als Zuid-Korea op hadden gehoopt. De woorden van Abe liggen dit jaar extra onder het vergrootglas, als het einde van de Tweede Wereldoorlog 70 jaar geleden groots wordt herdacht.

Onwil

Wat niet hielp was dat 106 Japanse parlementariërs juist woensdagochtend een bezoek brachten aan de omstreden Yasakuni-tempel. In de tempel worden de zielen van Japanse oorlogsslachtoffers geëeerd.

In China en Zuid-Korea wordt de tempel gezien als een symbool van Japanse onwil om het eigen oorlogsverleden onder ogen te zien. China en Zuid-Korea vinden dat in Japan het oorlogsverleden wordt gebagatellisseerd en door sommigen wordt ontkend. Er waren geen kabinetsleden bij de groep die de Yasakuni-tempel bezocht.

UPDATE - Donderdag hebben alsnog drie leden van het Japanse kabinet de Yasakuni-tempel bezocht. Het bezoek is door China scherp veroordeeld.