Asean-landen uiten zorg over China's rol in regio

De leiders van de tien landen verenigd in de Associatie van Zuidoostaziatische landen Asean 'delen de grote zorgen [...] over landwinningsprojecten in de Zuidchinese-Zee, die vertrouwen en zekerheid uithollen en een bedreiging vormen voor de vrede, veiligheid en stabiliteit'. Dat staat in een zogeheten voorzittersverklaring die maandag is opgesteld, maar nog niet is gepubliceerd. Journalisten van Reuters en The Guardian hebben de tekst ingezien.

Maleisië is momenteel voorzitter van de Asean en het is dit land dat de overige leden oproept deze zaak 'dringend onder de aandacht' van China te brengen. De leiders van de Filipijnen, Indonesië, Maleisië, Singapore, Thailand, Brunei, Birma, Cambodja, Laos en Vietnam zijn in Kuala Lumpur bijeen voor een tweedaagse topconferentie.

Toorn van Beijing

Het is de eerste keer dat de Asean zich uitspreekt over de veiligheidssituatie in de Zuidchinese-Zee en Beijing impliciet oproept zich te onthouden van bouwactiviteiten in delen van de zee waarvan verschillende landen menen dat die tot hun territoir behoort.

Meestal zijn de Asean-landen hierover verdeeld, al was het maar omdat zes van de tien Asean-leden niet bij disputen over de zeggenschap van de zee betrokken zijn. Maar vooral ook omdat vrijwel alle landen in de regio de toorn van Beijing vrezen. China is de belangrijkste handelspartner voor de Asean-landen en een bron van kredieten en hulpgeld.

Diplomatieke druk

Maleisië houdt zich doorgaans op de vlakte als het om 'de grote buurman' gaat. Maar de druk van andere Asean-landen, de Filipijnen en Viernam voorop, is dit keer groot.

Zondag riep de Filipijnse minister van buitenlandse zaken Albert del Rosario de leden van de Asean op een vuist te maken tegen Chinese bouwactiviteiten in de Zuidchinese-Zee. "Is het niet de hoogste tijd om onze noordelijke buur te laten weten dat wat hij doet fout is en dat de massale landwinning onmiddelijk moet stoppen?", zei Del Rosario.

Bouwlust

China versterkt eilanden en spuit zand op riffen en zandbanken, om zo de aanleg van havens en landingsbanen mogelijk te maken. China zegt dat de versterkingen vooral een civiel doel dienen. Maar regiogenoten zijn wantrouwig over de toegenomen Chinese bouwlust en vrezen dat vooral de marine en luchtmacht er gebruik van zullen maken om het gebied beter te controleren.

China claimt grote delen van de Zuidchinese-Zee en vindt daarbij andere landen op zijn weg, die op hun beurt ook menen dat de stipjes op de kaart tot hun grondgebied behoren. Het gebied is rijk aan vis, er zit olie en gas in de bodem en hier lopen de drukste zeeroutes ter wereld. Wie hier eilandjes bezit, bezit de zee eromheen.