'Banden tussen China's rijkste man en politieke elite'

Met een geschat vermogen van 35 miljard dollar is Wang Jianlin (foto) de rijkste man van China. Hij wist zijn vermogen te vergaren dankzij zijn succesvolle vastgoedbedrijf Dalian Wanda. In 2007 nam de groei van de onderneming een grote vlucht; in dat jaar had nog bijna niemand van hem gehoord en stond hij nog niet in de top-100 lijst van rijkste Chinezen.

Precies in dat jaar kregen een aantal personen de mogelijkheid om te investeren in Dalian Wanda. De New York Times onthult vandaag op basis van onderzoek in overheidsdocumenten dat het gaat om familieleden van enkele hooggeplaatste partijleiders: de nicht van Wang Zhaoguo, de vice-voorzitter van het parlement, en de schoonzoon van Jia Qinglin, partijsecretaris van de stad Beijing.

Goede investering

Het blijkt een goede investering; ze kochten voor enkele miljoenen yuans een aandeel in het bedrijf en profiteerden mee van de groei. Nu is hun aandeel het duizendvoudige waard, aldus NYT woensdag.

Later kregen nog meer personen de kans om in Wangs vastgoedonderneming en zijn entertainmentbedrijf te participeren: de dochter en zoon van toenmalig premier Wen Jiabao, de zoon van toenmalig president en partijleider Hu Jintao en de zus en zwager van de huidige president Xi Jinping. De laatste twee hebben hun aandeel in oktober 2013, een maand voordat Xi tot partijleider werd benoemd, overgedaan aan een zakenpartner.

Symbiose

Wang heeft nooit een geheim gemaakt van zijn nauwe banden met de Chinese leiders. 'Blijf dicht bij de overheid, maar ver van de politiek' is zijn motto.

"De Chinese economie wordt geleid door de overheid en de projectontwikkelaars zijn afhankelijk van [politieke] goedkeuringen. Dus als iemand zegt dat je de overheid kan negeren in deze sector, dan zeg ik dat dit onmogelijk is", zei Wang eerder dit jaar. Hij heeft altijd benadrukt dat ondanks zijn nauwe banden met partijleiders, hij nog nooit iemand heeft omgekocht.

Invloed

De NYT benadrukt dat er geen indicatie is, laat staan bewijs dat zakelijke banden met familieleden van partijkopstukken bedoeld zijn om concrete politieke beslissingen te bewerkstelligen. Wel stelt de krant dat hun participatie de weg kan effenen om in China zaken te doen.

De zakelijke banden tussen Wang en Qi QiaoQiao en Deng Jiagui, zus en zwager van Xi, zijn pikant. Bekend is dat Deng een succesvolle zakenman is die een aanzienlijk vermogen heeft opgebouwd. Maar de banden met de Wanda Dalian Groep kunnen in China ook verkeerd worden uitgelegd, omdat veel corrupte partijbonzen familieleden en stromannen inzetten om hun rijkdom te verbloemen. Xi profileert zich als kruisvaarder tegen corruptie en presenteert zichzelf als iemand die schone handen heeft.

Zelfcensuur

Met het artikel in NYT komt een einde aan een turbulente periode rond de journalist Michael Forsythe. Hij nam eind 2013 ontslag bij het Chinese bureau van persbureau Bloomberg, omdat zijn werkgever een verhaal over Wangs financiële banden met China's politieke elite niet wilde publiceren. Volgens Bloomberg was het artikel 'niet gereed voor publicatie', maar Forsythe en een aantal collega's meenden dat zijn werkgever bang was voor repercussies van de Chinese overheid.

Forsythe stapte over naar de New York Times en werkte een jaar lang vanuit Hong Kong aan hetzelfde onderwerp. NYT hoeft niet bang te zijn voor eventuele gevolgen: de krant is in China niet verkrijgbaar, de website is geblokkeerd nadat de krant publiceerde over de rijkdom van enkele partijleiders en correspondent Austin Ramzy moest het land verlaten toen zijn journalistenvisum niet werd verlengd.

Het volledige artikel staat op de site van NYT. Meer lezen over de dunne lijn tussen slim zakendoen en corruptie in China? Lees dan mijn column op de site van Elsevier.