Vijf vragen over de onrust op de Chinese beurzen

Waarom zijn Chinese aandelen uit de gratie?

Uiteindelijk is alles terug te voeren op de angst dat de economische groei van China verder afremt. Vorig jaar groeide de Chinese economie 'slechts' 7,8 procent. Best mooie cijfers vergeleken met de VS en Europa, maar een teleurstelling voor China dat al jarenlang dubbele groeicijfers noteert.

Voor 2013 rekent China op 7,5 procent groei, maar er komt steeds meer slecht nieuws. Stagnerende export naar het kwakkelende westen, lager consumentenvertrouwen in eigen land. Nu de centrale bank de geldkraan dichtdraait, vreest de financiële markt dat de economie nog verder zal vertragen.

Waarom zorgt de centrale bank dan niet voor meer liquiditeit?

Dat was het recept in het verleden. Hoe meer geld in de economie, hoe meer groei. Maar naast het geld van de staatsbanken is er de laatste jaren veel meer geld de markt ingestroomd. Daardoor konden zoveel kredieten worden verstrekt, dat er twijfels komen of dat geld allemaal kan worden terugbetaald.

Niet zozeer de omvang van alle leningen is een probleem, zeggen analisten, maar het feit dat het aandeel bad loans toeneemt. Met andere woorden: er is zoveel goedkoop geld beschikbaar in de markt, dat verleners minder kritisch worden aan wie ze hun geld uitlenen. De centrale bank moet uit twee kwaden kiezen. Door de geldkraan dicht te draaien, gaat de rente omhoog. Dat dwingt kredietverleners kritischer te kijken aan wie ze hun geld geven.

Dreigt er een Chinese bankencrisis door die slechte leningen?

Volgens de centrale bank niet; die zegt dat de banken er relatief goed voor staan. Zij maakt zich vooral zorgen over het schaduwbankieren. Beleggingsfondsen, verzekeringsmaatschappijen en andere financiële dienstverleners in China hebben hun kapitaal de afgelopen vijf jaar snel zien groeien. Dat kapitaal moet worden belegd of uitgeleend om te renderen.

Volgens de centrale bankiers zitten bij deze ongereguleerde kredietverstrekkers de grote risico's. Zij hebben meer dan 500 miljard yuan (60 miljard euro) aan slechte leningen uitstaan. Als het daar misgaat, kan dat gevolgen hebben voor banken, maar het zal zeker voor onrust zorgen bij iedereen die zijn geld kwijtraakt en het vertrouwen in de economie schaden.

Zitten er geen nadelen aan de strategie van de centrale bank?

Absoluut, dat blijkt wel uit de onrust die nu is ontstaan. Maar volgens de Volksbank van China is dat allemaal maar tijdelijk. De hoeveelheid liquiditeiten in de Chinese economie is 'toereikend'. Als er al sprake is van een schaarste aan geld, dan komt dat omdat Chinezen deze maand hun inkomstenbelasting moesten betalen en miljoenen particulieren contant geld opnamen voor het Drakenboot Festival. Ze roept banken op kritischer naar hun risico's te kijken. Met andere woorden: er is niet te weinig geld, de banken geven het alleen te makkelijk uit.

Wie daar zeker wat van gaan merken zijn bedrijven uit het midden- en kleinbedrijf. Die klagen al jarenlang steen en been dat Chinese banken liever aan staatsbedrijven en buitenlandse ondernemingen lenen. Dat zal nu niet makkelijker worden. Ook komen de winsten van de banken onder druk, nu de stroom goedkoop geld opdroogt. Dat Chinese bankaandelen dalen is dus wel logisch.

Gaat de Chinese economie dan wel doorgroeien?

Hogere rente maakt investeren duurder. Dat betekent hogere prijzen voor Chinese producten en dus minder internationale concurrentiekracht. Natuurlijk blijven Beijing en de staatsbanken zorgen dat strategische sectoren kunnen groeien. Maar het dwingt China ook economische hervormingen door te voeren. Een strikter monetair beleid brengt het verder openen van China voor buitenlandse investeerders dichterbij.

Want één ding is zeker: de machthebbers in Beijing zullen ten koste van alles voorkomen dat China's groei tot stilstand komt en daarmee maatschappelijke onrust veroorzaakt. Want groei is de belangrijkste verzekeringspolis van de communistische partij geworden. Maar dat de ongeremde groei wordt beteugeld is wel duidelijk.