Vijf vragen over vleesschandaal China

Wat is er precies aan de hand?

Autoriteiten in Changsha, in de zuidelijke provincie Hunan, hebben 20 personen aangehouden die zich bezighielden met de illegale import van vlees. Daarbij is 800 ton vlees van kippen, rund en eenden in beslag genomen met een waarde van 10 miljoen yuan (1,5 miljoen euro).

Er was van alles mis met het vlees. Een deel was over de datum. Maar eigenlijk is de hele partij niet te vertrouwen, want het vlees is tijdens het transport meerdere malen ontdooid geweest en daarna opnieuw ingevroren. Om dat te maskeren gebruikten de smokkelaars waterstofperoxide, een verboden voedingsadditief. Desondanks was de geur van de in beslag genomen partij niet te harden.

Volgens de Chinese overheid vormt gesmokkeld vlees een gezondheidsrisico. Bovendien is er geen importheffing over betaald.

Over de datum? Ik las dat er vlees bij zat dat uit de jaren '70 stamt!

Dat las ik ook, maar dat is in deze zaak niet het geval. ChinaDaily heeft informatie over vleessmokkel in de afgelopen jaren op een hoop geveegd en westerse media hebben dat overgenomen. In 2013 is er in de provincie Guangxi een partij kippenklauwen in beslag genomen, waarvan een deel volgens de labels bijna 40 jaar oud was. In China noemen ze dat spottend zombievlees.

Overigens is het maar zeer de vraag of dat vlees echt zo oud was. Veertig jaar de koeling laten draaien is duurder dan het vlees afschrijven en vernietigen.

Waarom wordt er vlees naar China gesmokkeld?

Doordat de welvaart in China stijgt, neemt ook de vraag naar duurder voedsel zoals vlees toe. De productie binnen China is gewoon niet groot genoeg.

Er wordt steeds meer vlees geïmporteerd; volgens een rapport van de Rabobank stijgt de Chinese vleesimport jaarlijks met 15 tot 20 procent. Maar dat is vanwege importheffingen duur. Dat werkt smokkel in de hand. Alleen al dit jaar zijn er 21 smokkelbendes opgerold. Zij zouden illegaal vlees het land hebben binnengebracht met een totale waarde van 3 miljard yuan (450 miljoen euro).

Dat geeft wel aan dat de illegale vleesimport big business is. Dat trekt weer cowboys aan die hun slag willen slaan met vlees dat over de datum is, van dieren die aan ziekte zijn gestorven en officieel niet geslacht mogen worden en vlees dat als een duurdere vleessoort wordt verkocht, maar van dieren zoals ezels of ratten afkomstig is. In dit circuit doet men maar wat en ligt bederf en bacteriegroei op de loer.

Maar wie gebruikt er in godsnaam bedorven vlees?

Waarschijnlijk wordt bedorven vlees vermengd met legaal vlees en bijvoorbeeld tot gehakt verwerkt. Het is niet waarschijnlijk dat er bedorven varkenslapjes en biefstukken worden verkocht. Je ziet, ruikt en proeft dat onmiddellijk.

Iets anders is dat er veel illegaal vlees wordt verkocht. Volgens de douane bleek uit een proef op de markt in Changsha dat een derde van het aanbod illegaal China is binnengekomen. Het is niet gezegd dat al dit vlees daadwerkelijk de gezondheid schaadt, maar er kan in ieder geval niet van worden aangetoond waar het vandaan komt, hoe oud het is en hoe het is behandeld.

Kan ik nog wel vlees eten als ik in China woon of op vakantie ga?

Goede vraag. Ga er maar vanuit dat de echte uitwassen vooral arme Chinezen treffen. Zij zijn aangewezen op het goedkoopste voedsel.

Hoe meer je voor voedsel kunt betalen, hoe beter de kwaliteit. Maar garanties worden niet gegeven. Vorig jaar werd een toeverancier van grote fastfoodketens ontmaskerd; het bedrijf sjoemelde met de houdbaarheidsdatum van vlees om niets te hoeven weggooien. Op papier klopten de kwaliteitseisen die McDonald's, Pizza Hut en KFC aan hun leverancier stelden. Maar tegen moedwillige fraude is geen kruid gewassen.

Ook kun je vraagtekens zetten bij de kwaliteit van het voedsel dat legaal op de markt wordt gebracht. Het overdadig gebruik van antibiotica en pesticides in de Chinese landbouwsector en de aanwezigheid van zware metalen in de grond en het water hebben gevolgen voor de voedselveiligheid.

Het is natuurlijk prachtig dat de douane vleessmokkelaars opspoort, maar het echte probleem zijn de gebrekkige kwaliteitseisen en het ontoereikende toezicht daarop van de voedselautoriteiten. Rommelaars hebben vrij spel. Zolang dat niet serieus wordt aangepakt, zal China van voedselschandaal naar voedselschandaal hobbelen.