Hoge partijfunctionaris wil Tibet-beleid herzien

Opmerkelijk, zo mag je het interview met Jin in Asian Weekly, een Chineestalig tijdschrift dat in Hong Kong verschijnt, toch wel noemen. Want het Tibet-beleid van de partij en de nationale overheid is al jaren hetzelfde: als we er nou maar voor zorgen dat de Tibetanen het materieel beter krijgen, dan houden ze vanzelf wel op over hun geestelijk leider de Dalai Lama.

Maar dat beleid is niet erg succesvol. Er is nog steeds onvrede in Tibet en met name jongeren lijken zich drukker dan ooit te maken over hun (gebrek aan) vrijheid. China reageert onmachtig op de situatie door de repressie steeds verder op te voeren en nog meer Han-Chinezen naar Tibet te sturen om de regio te unificeren.

Dalai Lama terug naar China

Jin zegt met zoveel woorden dat Beijings aanpak aan herziening toe is. "Door de Dalai Lama als staatsvijand te behandelen, vervreemden we zes miljoen mensen van ons die menen dat hij de levende boeddha is", zegt Jin. Voormalige partijleiders in Tibet krijgen van haar een sneer; ze waren 'vooringenomen in religieuze kwesties' en dat is aanleiding geweest 'voor de stapeling van grieven die we vandaag zien.' Mogelijk doelt ze op ex-president Hu Jintao, die eerst partijleider in Tibet was.

Zij adviseert dat China de vastgelopen gesprekken met vertegenwoordigers van de Dalai Lama hervat. Eerst moet overeenstemming worden bereikt over eenvoudige punten om wederzijds vertrouwen te kweken. Daarna kan de Dalai Lama worden uitgenodigd voor een bezoek aan bijvoorbeeld Hong Kong of Macau. Uiteindelijk moet de Dalai Lama zich op Chinees grondgebied kunnen vestigen en Tibet kunnen bezoeken.

Pragmatisch, niet idealistisch

Jin streeft een pragmatische aanpak na. Ze verwacht dat spanningen in Tibet afnemen en de buitenlandse aandacht voor de kwestie verslapt, als Beijing zijn beleid wijzigt. Ze wil vooral voorkomen dat de Dalai Lama, die 78 jaar is, in ballingschap sterft. Jins inschatting is dat zijn dood aanleiding geeft tot grote onlusten in de Tibetaanse regio. Bovendien kan de situatie ontstaan dat er twee Dalai Lama's komen: één met toestemming van Beijing aangewezen reïncarnatie en één die door de Tibetaanse bevolking als de echte reïncarnatie wordt beschouwd. "Dat zou een grote invloed hebben op de stabiliteit en veiligheid in de Tibetaanse regio."

De woorden van professor Jin zijn opmerkelijk. Hoge partijfunctionarissen en bestuurders praten in China met één mond over gevoelige kwesties. En Tibet is misschien wel de gevoeligste kwestie van allemaal. Een afwijkende mening kan wijzen op een beleidswijziging in de toekomst. We mogen aannemen dat het hoofd van de partijschool, Liu Yunshan, er vanaf wist. Liu is ook lid van het staand comité van het politbureau, het machtigste orgaan van de Communistische Partij van China. Tot een paar maanden geleden was de huidige president Xi Jinping hoofd van de school. Hij was verantwoordelijk voor Jins aanstelling.