Xi belooft troepenreductie op dag van machtsvertoon

Ter gelegenheid van de 70ste herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog marcheerden donderdag 12.000 militairen over het Tiananmenplein, terwijl straaljagers en helicopters door de lucht raasden. Het werd een perfecte show; een teken van zowel China's groeiende militaire als politieke macht.

In zijn herdenkingsrede legde president Xi Jinping de nadruk op de vredelievende intenties van zijn land. "China blijft toegwijd aan vreedzame ontwikkeling. Hoe sterk het ook wordt, China zal nimmer hegemonie of expansie nastreven. En we zullen het leed uit het verleden nooit aan een ander land toebrengen", zei Xi.

Militaire macht

Hij nam de gelegenheid te baat een troepenvermindering van 13 procent van 2,3 naar 2 miljoen militairen aan te kondigen. Dit is geen bezuiniging; China's defensiebegroting groeit al jaren met dubbele cijfers. Het geeft wel aan hoe het Volksbevrijdingsleger transformeert van een groot conventioneel leger gericht op verdediging van het eigen grondgebied, naar een krijgsmacht die volop van moderne wapensystemen gebruik maakt.

De urenlange parade vormt daarvan een afspiegeling. Natuurlijk waren er de onberispelijk in de pas lopende miltairen, maar we zagen ook vele Made in China wapensystemen die nooit eerder aan het publiek getoond zijn, onder meer drones en ballistische raketten, zoals de Dongfeng 21D, waarvan wordt gezegd dat het vliegdekschepen tot zinken kan brengen. Over het Tiananmenplein vlogen onder meer J-15 straaljagers, die vanaf China's vliegdekschip Liaoning worden ingezet. Ook werden twee straaljagers in de lucht bijgetankt; een andere demonstratie van de mogelijkheden van het Chinese leger om verder vanaf het vasteland te opereren.

Politieke macht

Dertig regeringsleiders en VN-leider Ban Ki-moon waren naar Beijing gekomen om de parade bij te wonen. De Russische president Vladimir Poetin en de Zuidkoreaanse president Park Geun-hye hadden een prominente plek op het podium gekregen, vlakbij Xi en zijn echtgenote Peng Liyuan, die voor de gelegenheid een flamboyante rode jurk had aangetrokken. Xi had voor een sober donkergrijs Mao-pak gekozen.

Deze goede vrienden van China vormden het spiegelbeeld van de relaties met twee andere landen: de VS en Noord-Korea. De Amerikanen lieten zich vertegenwoordigen door de ambassadeur in Beijing Max Baucus. De Noordkoreaanse leider Kim Jong-un sloeg de Chinese uitnodiging af en stuurde de secretaris van de arbeiderspartij Choe Ryong-hae. Veel Westerse landen lieten zich op een lager diplomatiek niveau vertegenwoordigen, al stuurden Engeland, Duitsland en Japan oud-premiers. Nederland had Herman Tjeenk Willink afgevaardigd, die de hele dag moest uitleggen wat een minister van staat eigenlijk is en dat hij zelf nooit minister is geweest.

Oude macht

Op het erepodium boven de beeltenis van Mao Zedong, maakten nog twee opvallende gasten hun opwachting: oud-presidenten Jiang Zemin en Hu Jintao. Hun prominente aanwezigheid komt op een moment dat Xi signalen afgeeft dat de oude garde zich niet met de hervormingen moet bemoeien.

Het Volksdagblad publiceerde onlangs een commentaar waarin stond dat politici 'waarvan de thee koud is geworden' het beleid aan de huidige leiders moeten overlaten. President Xi liet in augustus een bijeenkomst in Beidaihe aan zich voorbij gaan, waar oude en nieuwe leiders elkaar in informele sfeer ontmoeten. De zichtbare aanwezigheid van Jiang en Hu bij de parade is waarschijnlijk bedoeld om duidelijk te maken dat er geen verschil van mening bestaat in de top van de partij.

Beelden terugzien van de parade? Dat kan op de site van CCTV met Engels commentaar.

Meer weten over de achtergronden van deze grote herdenking? Luister dan het interview terug dat ik donderdag had bij Radio EenVandaag.