ASEAN-defensietop toont verdeeldheid regio

Wat een toonbeeld van eensgezindheid had moeten zijn, eindigde woensdag in grote verdeeldheid. De tien ministers van defensie van de ASEAN-landen kregen ruzie over een verwijzing naar de spanningen in de Zuidchinese-Zee in de tekst van de gemeenschappelijke slotverklaring.

Het waren nota bene de toehoorders China en de VS die daarvoor verantwoordelijk waren. Beide landen probeerden achteraf de situatie te spinnen. Amerikaanse delegatieleden vertelden journalisten dat China grote druk had uitgeoefend om de tekst aan te passen en dat ASEAN-leden daarmee niet akkoord konden gaan. Beter geen slotverklaring dan een slechte slotverklaring, was vervolgens volgens de Amerikanen de uitkomst.

Consensus ontbreekt

De Chinezen daarentegen verweten de VS grote druk te hebben uitgeoefend om de spanningen in de Zuidchinese-Zee in de slotverklaring op te nemen, terwijl er al concensus was over de tekst. "Enkele landen buiten de regio hebben de bereikte consensus genegeerd en hebben geprobeerd inhoud toe te voegen die niet tijdens de bijeenkomst is besproken", aldus het Chinese ministerie van defensie.

De verklaring van gastheer Maleisië komt waarschijnlijk dichter in de buurt: "De beslissing om geen slotverklaring te tekenen is door de ASEAN zelf genomen, omdat er geen consensus bestond", aldus defensieminister Hishammuddin Hussein.

China's toorn

In april namen de regeringsleiders van de ASEAN-landen nog een verklaring aan waarin voor het eerst een diplomatiek front tegen China werd gevormd. Daarin stond dat de leden 'grote zorgen delen [...] over landwinningsprojecten in de Zuidchinese-Zee, die vertrouwen en zekerheid uithollen en een bedreiging vormen voor de vrede, veiligheid en stabiliteit'. China was woedend over die verklaring. In augustus herhaalden de ministers van buitenlandse zaken dit standpunt eensgezind.

Bij de ASEAN zijn de Filipijnen, Indonesië, Maleisië, Singapore, Thailand, Brunei, Birma, Cambodja, Laos en Vietnam aangesloten. De landen waren tot voor kort verdeeld over de Zuidchinese-Zee, al was het maar omdat zes van de tien Asean-leden niet bij disputen over de zeggenschap van de zee betrokken zijn. Maar vooral ook omdat vrijwel alle landen in de regio de toorn van Beijing vrezen. China is de belangrijkste handelspartner voor de ASEAN-landen en een bron van kredieten en hulpgeld.