Historische handdruk tussen twee meneren

Om exact drie uur kwamen beide leiders het podium van het Shangri-La Hotel in Singapore opgelopen. Ten overstaan van een leger aan flitsende fotocamera's schudden zij elkaar meer dan een minuut de hand.

Xi benadrukte daarbij de verbondenheid van China en Taiwan. "Niets kan ons scheiden. Wij vormen één familie. we zijn broeders die zelfs als al onze botten gebroken zijn, door het vlees bij elkaar worden gehouden."

Consensus

Daarna trokken de twee leiders zich met hun delegaties terug voor een kort overleg. Daarbij nam Xi als eerste het woord en sprak zeven minuten. "Vandaag wordt geschiedenis geschreven. Ook al is dit onze eerste ontmoeting, het voelt alsof we oude vrienden zijn. Achter ons ligt 60 jaar historie; voor ons de vruchten van verzoening in plaats van confrontatie."

Daarna sprak Ma drie minuten. Hij benadrukte de ongekende welvaart van de afgelopen jaren, sinds hij aan het begin van zijn presidentschap in 2008 de basis legde voor samenwerking met de Volksrepubliek. "De basis voor deze transformatie ligt in de vrede", aldus Ma, geciteerd in een verklaring door het Taiwanese persbureau. Beide leiders refereerden aan de 1992-consensus als basis voor verdere samenwerking. In 1992 kwamen beide regeringen het 'één-China'-principe overeen, wat door Beijing wordt uitgelegd als de intentie van Taiwan zich nooit onafhankelijk te verklaren.

Gevoeligheden

Voor het gesprek was 20 minuten uitgetrokken, maar duurde uiteindelijk een uur. Na afloop van de ontmoeting hadden Xi en Ma een informeel diner in een Kantonees restaurant. Omdat de twee leiders elkaars land niet erkennen, was afgesproken elkaar met xiansheng, meneer, aan te spreken, in plaats van het gebruikelijke meneer de president.

Hoe gevoelig de diplomatieke verhoudingen tussen China en Taiwan zijn, bleek verder uit de mededeling dat de rekening van het diner door beiden gedeeld was.

Verkiezingsstrijd

Ma heeft met de ontmoeting zijn plekje in de geschiedenisboeken gekregen. In januari 2016 zijn er presidentsverkiezingen in Taiwan en heeft Ma zijn beide termijnen erop zitten. Het ziet er niet naar uit dat zijn partij de Kwomintang zijn opvolger gaat leveren.

Xi wilde met de ontmoeting de Kwomintang een handje toesteken; die partij staat nauwere relaties met Beijing voor, ook al is ook voor die partij hereniging voorlopig onbespreekbaar. Xi deed wel een handreiking naar de Democratische Progressieve Partij: "We staan klaar voor contact met iedere partij of organisatie, ongeacht waarvoor die in het verleden stond, die de 1992-concensus erkent". Gevolgd door een waarschuwing voor 'verschrikkelijke golven of zelfs kapseizen van de boot van vreedzame ontwikkeling' voor wie zelfstandigheid van Taiwan nastreeft.

Argusogen

In Taiwan werd de ontmoeting met argusogen gevolgd en waren de afgelopen dagen meerdere protestdemonstraties tegen het verder aanhalen van de banden met China. Taiwan heeft zich in de afgelopen decennia ontwikkeld tot een welvarend en democratisch land.

Veel Taiwanezen zijn allang niet meer uit op hereniging met het vasteland en zien daar vooral de nadelen van. Zij zijn bang dat te nauwe banden leiden tot een economische en daarmee politieke afhankelijkheid van China.