Vijfde medewerker uitgeverij Hong Kong verdwenen

Lee (65) is woensdag rond vijf uur voor het laatst gezien in de opslagplaats van uitgeverij Sage. Volgens collega's is hij met een aantal onbekenden meegegaan. Zijn vrouw sloeg alarm toen Lee niet thuiskwam voor het avondeten.

's Avonds werd zij door haar echtgenoot gebeld vanaf een onbekend telefoonnummer in Shenzhen, net over de grens van Hong Kong. Lee vertelde haar dat hij in orde was, maar voorlopig niet thuis zou komen omdat hij meewerkte aan een onderzoek. Toen zij vroeg of dat over de zaak van vier verdwenen collega's ging, antwoordde hij bevestigend.

Onderzoek

Daarmee staat de teller van het aantal verdwenen medewerkers van uitgeverij Sage en de daarbij horende boekwinkel op vijf. In oktober verdwenen Lui Bo en Zhang Zhiping toen ze hun vrouwen in Shenzhen bezochten. Aangenomen wordt dat zij door Chinese autoriteiten zijn aangehouden toen zij de grens overstaken.

Opmerkelijker is de verdwijning van Gui Haiming en Lin Rongji. Gui, die de Zweedse nationaliteit heeft, is de directeur van Sage. Hij was op vakantie in Thailand toen hij op 15 oktober voor het laatst per e-mail van zich liet horen. Van Lin wordt aangenomen dat hij zich op het moment van zijn verdwijning in Hong Kong bevond. De politie van Hong Kong onderzoekt de verdwijning van de vijf.

Partijelite

Sage Communications is een kleine uitgeverij die zich specialiseert in boeken over de Chinese partijleiders. In de catalogus van Sage prijken titels als De val van Xi Jinping in 2017 en Hu Jintao's complot tegen Xi Jinping. Ook brengt Sage boeken uit over de uitbundige levensstijl van corrupte partijleden en familieleden van partijleiders. De inhoud is vaak sensationeel, maar vooral gebaseerd op geruchten en getuigenissen uit tweede hand.

De boeken vinden echter gretig aftrek bij de miljoenen toeristen van het Chinese vasteland die Hong Kong bezoeken. Zij zijn in hun moederland alleen uitgaves gewend die door de Chinese censors zijn goedgekeurd. De Sage-boeken over de communistische elite lezen ze met rode oortjes.

Lange arm van China

De verdwijning van de Sage-medewerkers leiden tot veel onrust in Hong Kong. Volgens de wet hebben ze niets strafbaars gedaan; Hong Kong kent een wettelijk recht op vrije meningsuiting en persvrijheid.

Hun verdwijning voedt de vrees over de lange arm van Beijing. En dat ondanks wettelijk verankerde vrijheden je ook in Hong Kong op je woorden moet letten. Ook de overname van de gerespecteerde krant South China Morning Post door de Chinese zakenman Jack Ma (Alibaba) wordt gezien als een teken van de groeiende invloed van China, ondanks Ma's belofte de redactionele onafhankelijkheid te respecteren.

UPDATE - Leung Chun-ying, de hoogste bestuurder van Hong Kong, heeft maandag verklaard dat er geen indicaties zijn dat 'agenten van buiten' betrokken zijn bij de verdwijning van Lee Bo. Hij voegde er aan toe dat het 'onacceptabel' is als blijkt dat dit wel het geval zou zijn. De politie van Hong Kong heeft getuigen die Lee woensdagmiddag hebben gezien opgeroepen zich te melden. Ook worden beelden van beveiligingscamera's bekeken die mogelijk licht kunnen werpen op zijn verdwijning. Parlementariër Albert Ho suggereerde zondag dat uitgeverij Sage werkte aan een boek over een voormalige minnares van Xi Jinping uit de tijd voordat hij president werd, maar al wel met zijn huidige vrouw Peng Liyuan was getrouwd. Het is echter onduidelijk hoe Ho aan deze wetenschap komt. Medewekers van de uitgeverij hebben altijd gezegd dat ze niet weten wat in het door Gui Haiming aangekondigde boek staat.

UPDATE II - Lee's vrouw heeft maandag de aangifte van vermissing ingetrokken. Zij deed dat nadat een fax is opgedoken, waarin haar man schrijft dat hij op eigen gelegenheid naar China is gereisd om de autoriteiten te assisteren bij een onderzoek. De vraag is of die fax vrijwillig is geschreven; Lee's reisbescheiden liggen nog thuis en het is moeilijk voor te stellen hoe hij zonder de grens langs normale weg heeft kunnen passeren. De politie van Hong Kong zegt dat het voortgaat met zijn onderzoek; een aangifte van vermissing kan alleen door de vermiste persoon zelf worden herroepen.

UPDATE III - Het Britse ministerie van buitenlandse zaken heeft dinsdag bekend gemaakt dat een van de vijf Sage-medewerkers de Britse nationaliteit heeft. Het gaat waarschijnlijk om Lee Bo. De Britse regering heeft Hong Kong opgeroepen alles in het werk te stellen de vermiste personen te achterhalen. Bovendien riep het de Chinese overheid op de persvrijheid in Hong Kong te eerbiedigen.