Deal Japan en Taiwan over omstreden eilanden

De Diaoyu (door Japan trouwens als Senkaku aangeduid) is een groepje van vijf kleine eilandjes in de Oost-Chinese Zee, tussen Taiwan en Japan. Ze worden al meer dan 100 jaar door Japan bestuurd, dat ze als zijn territorium beschouwt. Sinds eind jaren '70 claimen ook China en Taiwan de eilanden.

Dat Taiwan na 17 jaar onderhandelen een akkoord heeft gesloten waarin Japan toestaat dat Taiwanese vissers het gebied exclusief mogen gebruiken, wordt door Taiwanese nationalisten als een nederlaag gezien. Impliciet erkent de regering in Taipei er immers mee dat Japan de zeggenschap over de eilanden en de territoriale wateren er omheen heeft.

Politiek analisten zien in het verdrag een slim akkoord, waarbij beide landen hun krachten bundelen tegen China's claim. Overigens omvat het verdrag het recht om tussen de eilanden te vissen; het vermijdt op die manier juridische termen die naar de 12 mijl-zone verwijzen; de zee rond een territorium die volgens internationaal recht tot een land behoort. Het verdrag zegt niets over onderzoek naar of exploitatie van olie en gas, die mogelijk in de grond zitten.

Chinese vissers wegwezen

Desgevraagd liet de Taiwanese regering tegenover journalisten weten dat vissers uit andere landen (lees: China) door de kustwacht zullen worden verwijderd uit het gebied, mochten ze daar opduiken.

China liet op het niveau van het ministerie van buitenlandse zaken weten dat het 'buitengewoon verontrust' is over het verdrag. Beijing ziet Taiwan formeel als een opstandige provincie. Het is doorgaans pragmatisch in zijn opstelling ten opzichte van Taipei, maar nu het buitenspel wordt gezet in een gevoelige soevereiniteitskwestie als de Diaoyu is dat anders. Volgens een woordvoerder van het ministerie gaat de regering in Beijing er vanuit dat Japan zich houdt aan de beloftes over de kwestie Taiwan. Japan erkent formeel Taiwan niet als zelfstandig land. Maar het sluit er nu wel een verdrag mee.

Toevallig of niet, China's president Xi Jinping bezocht donderdag een marinebasis en hield daar een pleidooi voor versterking van de marine. China heeft met meerdere landen in de regio territoriale disputen.