China haalt banden met Iran stevig aan

De Chinese president Xi Jinping en zijn Iraanse ambtsgenoot Hassan Rouhani tekenden zaterdag in Teheran een document waarin de samenwerking voor de komende jaren is bezegeld. Belangrijk uitgangspunt is dat de handel tussen beide landen moet worden vertienvoudigd van 52 miljard dollar nu, tot 600 miljard dollar in 2026.

Een eerste aanzet werd gegeven met de ondertekening van 17 grote handelsovereenkomsten, op het gebied van kernenergie, aanleg van infrastructuur en de levering van Iraanse olie. Maar het strategisch partnerschap gaat verder: Iran wil een grote rol spelen in het Chinese 'Gordel en Weg'-initiatief, een revitalisering van de oude Zijderoute. Beide landen willen bovendien nauwer samenwerken op het gebied van internationale veiligheid en terrorismebestrijding. China zal zich sterk maken dat Iran snel volwaardig lid wordt van de Shanghai Samenwerkingsorganisatie (SCO).

Ontdooide tegoeden

President Xi bracht vrijdag en zaterdag een staatsbezoek aan Iran. Het is het eerste bezoek van een wereldleider aan Teheran na de opheffing van internationale sancties tegen Iran. Tijdens deze periode eerbiedigde China wel de VN-sancties, maar voelde zich niet gebonden aan strengere economische strafmaatregelen van de Verenigde Staten en de Europese Unie.

China wil deze positie niet kwijt nu andere landen weer toestromen. Al was het maar omdat de leiders in Teheran weer de beschikking krijgen over 100 miljard dollar aan in het buitenland bevroren tegoeden. Daar kunnen Chinese bedrijven een hoop wegen, spoorlijnen, havens, vliegvelden, pijpleidingen en telecommunicatienetwerken voor aanleggen.

Chequeboek

Iran is China's hulp in die moeilijke jaren niet vergeten: "Iran heeft het westen nooit vertrouwd. Daarom zoekt Teheran samenwerking met onafhankelijke staten", zei opperste leider Ayatollah Ali Khamenei zaterdag. "De Chinees-Iraanse vriendschap heeft de test van wisselvalligheden in het internationale landschap doorstaan", bevestigde president Xi.

Iran riep China op een actieve rol te spelen in de regio en zich aan te sluiten bij de strijd tegen IS. China speelt achter de schermen een rol bij het bevorderen van vrede, stabiliteit en terrorismebestrijding in de onrustige regio, maar Beijing waakt ervoor partij te kiezen of zich militair in dit geopolitieke mijnenveld te mengen. Liever wil China zijn chequeboek trekken om zwakke regeringen te steunen.

Rondreis

Het tweedaagse bezoek aan Iran was de laatste stop van een korte rondreis door het Midden-Oosten die Xi eerder in Saoedi-Arabië en Egypte bracht. Ook in Riyaad werden samenwerkings- en handelscontracten getekend. Saoedi-Arabië is China's belangrijkste leverancier van olie. Xi woonde de startceremonie bij van de bouw van de Yasrev-raffinaderij, een joint venture tussen de Saoedische staatsoliemaatschappij en Sinopec.

In Egypte werden overeenkomsten gesloten voor Chinese investeringen in de economische zone rond het Suez-kanaal.

Arabische Liga

In Caïro was Xi eregast bij een leidersconferentie van de Arabische Liga. In een rede benadrukte hij dat China niet probeert politieke invloed in het Midden-Oosten te verwerven, maar dat het bilaterale samenwerking op basis van wederzijds voordeel nastreeft. Hij riep landen op meningsverschillen langs de weg van onderhandelingen op te lossen, een verwijzing naar conflicten in Syrië en Jemen, waardoor spanningen tussen Iran en Saoedi-Arabië steeds verder oplopen.

Zoals altijd was de Chinese president niet met lege handen gekomen: hij bracht 50 miljoen yuan (7,5 miljoen euro) mee voor de Palestijnse Autoriteit, 230 miljoen yuan (35 miljoen euro) voor humanitaire hulp voor Syrië, Libanon, Jordanië, Jemen en Libië en 35 miljard yuan (3,8 miljard euro) aan leningen voor de lidstaten van de Arabische liga.