Zware celstraf voor Chinese activist

Zhang werd in juni aangehouden wegens het veroorzaken van problemen. Maar vlak voor het proces werden hem veel zwaardere beschuldigingen ten laste gelegd: het aanzetten tot verzet tegen de staat en het leveren van staatsgeheimen aan buitenlandse mogendheden. Een rechtbank in Urumqi legde hem vorige week de straf van 19 jaar cel op, melden internationale media maandag.

Zijn advocaat Li Dunyong is verbaasd over de ongebruikelijk zware straf. Volgens Li bestaat het bewijs uit niet veel meer dan enkele kritische artikelen over het Chinese beleid in de onrustige regio Xinjiang, die door Zhang online zijn gezet. De spionage-aanklacht is gebaseerd op interviews die Zhang gaf aan buitenlandse media en een artikel dat hij schreef voor een buitenlandse mensenrechtenorganisatie.  "Het is een doodnormale man. Hoe zou hij ooit aan staatsgeheimen moeten komen?", aldus Li.

Van verdachte tot activist

Zhang woont en werkt in Xinjiang, maar is zelf Han-Chinees. In 2009 werd hij aangehouden op verdenking van fraude; een beschuldiging die later werd ingetrokken. Uit onvrede over zijn hardhandige behandeling zocht hij genoegdoening, maar stuitte ondanks verschillende petities en een rechtszaak overal op een dichte deur.

Hierna begon hij artikelen te schrijven over het gebrekkige Chinese rechtssysteem en later ook over het politieke systeem. Ook hielp hij burgers om hun recht te halen, vaak door de publiciteit te zoeken. Volgens zijn echtgenote gaf hij regelmatig interviews aan buitenlandse media over de situatie in Xinjiang, maar baseerde zich daarbij op openbare bronnen.

Gevoelige kwestie

Xinjiang is de autonome regio in het uiterste westen van China. Het is er al geruime tijd onrustig als gevolg van etnische en religieuze spanningen. De Chinese overheid is erg gevoelig voor kritiek dat repressieve maatregelen mede de oorzaak vormen van die onrust.

In september 2014 werd de Oeigoerse econoom Ilham Tohti door de rechtbank in Urumqi tot levenslang veroordeeld. Volgens de rechters was separatistisch geweld in Xinjiang rechtstreeks terug te leiden tot Tohti's activiteiten. De artikelen die op zijn website Uyghur Online werden gepubliceerd waren volgens het vonnis bedoeld om de onafhankelijkheid van Xinjiang te bewerkstelligen.