Uitgevers vast wegens illegale boekhandel China

Phoenix-TV, een Chineestalige televisiezender in Hong Kong, kreeg toestemming om Gui Minhai, Lui Por, Cheung Chi-ping en Lam Wing-kee in Chinese detentie te interviewen. Ondanks de nieuwswaarde van de interviews in een zaak die Hong Kong al wekenlang bezighoudt en de vele vragen die op een antwoord wachten, duurde het verslag slechts vier minuten.

Daarin gaf het viertal toe dat het via het internet sinds oktober 2014 aan 380 verschillende klanten in China in totaal ongeveer 4.000 boeken had verkocht. Om dat mogelijk te maken had de uitgeverij speciaal voor klanten op het Chinese vasteland een bankrekening geopend. De boeken over de Chinese politieke en zakelijke elite zijn in China niet geautoriseerd en mogen daarom niet worden verspreid. Om de Chinese douane om de tuin te leiden, werden de boekomslagen van een nylon-verpakking voorzien.

Knip-en-plakwerk

Lam zei in zijn videobekentenis dat hij wist dat de inhoud van de boeken deels is gefabriceerd en deels door knip-en-plakwerk tot stand is gekomen. De vier erkenden schuld en betuigden spijt. Lui, Cheung en Lam wezen Gui, de directeur van de uitgeverij, aan als brein achter de illegale boekhandel.

Phoenix-TV benadrukte in het verslag dat Lui, Cheung en Lam in oktober in de Chinese steden Shenzhen en Dongguan zijn aangehouden. Volgens de reportage mogen deze drie mannen waarschijnlijk deze week al naar Hong Kong terugkeren, maar blijft Gui voorlopig vast zitten.

Onbeantwoorde vragen

De Chinese autoriteiten lijken met het interview te proberen de publicitaire en diplomatieke storm die de mysterieuze verdwijning van de boekuitgevers veroorzaakte te laten luwen. De Zweedse ambassade kreeg afgelopen woensdag eindelijk toestemming om Gui te bezoeken om consulaire bijstand te verlenen. Volgens de Zweedse ambassadeur maakt Gui, die enkele jaren geleden de Zweedse nationaliteit verkreeg, het goed.

Toch blijven er nog altijd vragen onbeantwoord. Hoe is Gui vanuit Thailand in China terecht gekomen? En wat is de rol van de vijfde uitgeverijmedewerker Lee Bo? Hij verdween op 30 december in Hong Kong. Zijn reispapieren liggen nog thuis, maar in januari werd duidelijk dat hij zich in Chinese detentie bevond. Hij was de grote afwezige in de reportage van Phoenix-TV. Wel maakte de politie van Hong Kong maandag bekend dat zij hem na herhaaldelijke verzoeken aan de Chinese autoriteiten eindelijk mochten bezoeken. Lee zou daarbij hebben gezegd dat hij vrijwillig naar China was gereisd om te assisteren in een onderzoek naar Gui en dat hij met behulp van een vriend ongemerkt de grens was overgestoken.

UPDATE - Maandagavond zond Phoenix-TV ook een interview uit met Lee Bo, de vijfde verdwenen uitgever. Lees daarover in deze blog.