En dat is vijf: Lee Bo ontkent alles

Een tv-station in Hong Kong, Phoenix-TV, heeft maandagavond een twintig minuten durend interview met Lee Bo uitgezonden. Lee is een van vijf medewerkers van uitgeverij Mighty Current wiens verdwijning tot veel onrust in Hong Kong hebben geleid.

Lee zei dat hij met behulp van vrienden vrijwillig naar China was gereisd om te assisteren in het onderzoek naar de andere vier. "Ik was bang dat [...] getuigen tegen anderen zou leiden tot woede bij hen en hun families en dat dit schadelijk zou zijn voor mij en mijn familie. Om onze veiligheid te garanderen, heb ik ervoor gekozen in China gesmokkeld te worden", zei Lee, zonder details te geven. Hij ontkende wel expliciet dat Chinese autoriteiten hem daarbij hadden geholpen.

Ontspannen setting

Lee werd geïnterviewd een keurig gedecoreerde kamer, waarschijnlijk een guesthouse van de Chinese overheid. Hij oogde ontspannen en lachte herhaaldelijk. Lee zei dat hij goed wordt behandeld en niet wordt opgesloten. Met Chinees Nieuwjaar mocht zijn vrouw hem in China bezoeken. Lee hoopt dat hij snel terug naar Hong Kong kan keren zodra het onderzoek is afgerond. Hij ontkende geruchten dat hij zelf wordt verdacht van strafbare feiten, zoals prostitutiebezoek of afpersing.

In het interview vinkte Lee systematisch onbeantwoorde vragen af: "Ik geloof dat dit niets te maken heeft met 'een land, twee systemen' of de persoonlijke veiligheid van bewoners van Hong Kong. Ik geloof dat Hong Kong nog steeds vrijheid van meningsuiting en drukpers heeft. Echter, dit betekent natuurlijk niet dat je geruchten kunt fabriceren of kan verzinnen wat je wilt."

Brexit

Opvallend was dat Lee zei dat hij afstand doet van zijn Britse staatsburgerschap. "Ik heb mij altijd een burger van Hong Kong beschouwd en een Chinese burger. Omdat anderen mijn Britse nationaliteit hebben gebruikt om de zaak te op te kloppen en de situatie complexer te maken, heb ik besloten mijn Britse nationaliteit op te geven", zei Lee. Hij voegde eraan toe dat hij dat de Britse regering had laten weten.

De regering in Londen heeft zich publiekelijk kritisch uitgelaten over de verdwijning van Lee uit Hong Kong en sprak zelfs van een inbreuk op de afspraken die bij de overdracht van Hong Kong aan China in 1997 zijn gemaakt. De Britse ambassade in Beijing heeft herhaaldelijk geprobeerd toegang tot Lee te krijgen om hem consulaire bijstand te verlenen.

Ongeloof

De verdwijning van de vijf uitgeverijmedewerkers heeft in Hong Kong tot veel onrust geleid. Veel mensen zagen in de zaak een toenemende invloed van Beijing in hun stad. De twee reportages van Phoenix-TV lijken bedoeld om de publicitaire storm tot bedaren te brengen.

Dinsdag was er echter nog veel kritiek en ongeloof. Voorvechters van een vrije pers kunnen niet geloven dat de vijf in vrijheid hun verklaring hebben afgelegd. Zij denken dat de interviews onderdeel zijn van een deal, bijvoorbeeld in ruil voor een mild vonnis. Criticasters wijzen op een aantal tegenstrijdigheden: als Lee zelf geen verdachte was, waarom heeft hij dan geen verklaring afgelegd bij het liaisonbureau van China in Hong Kong? Ironisch genoeg wachten Lee in zijn thuisstad juridische problemen omdat hij illegaal de grens is overgestoken. Ook is nog steeds onduidelijk hoe de directeur van Mighty Current Gui Minhai vanuit Thailand in China terecht is gekomen. En waarom zond de Chinese televisie begin januari een videobekentenis van Gui Minhai uit, waarin hij zei zich vrijwillig in China te hebben gemeld vanwege een dodelijk autoongeluk twaalf jaar geleden, als de hele zaak om illegale invoer van boeken in China blijkt te draaien?

Bekijk het interview met Lee Bo hier (klik op optie ondertiteling).