China in shock over vaccin-schandaal

Zondag maakte de voedsel- en medicijnenautoriteit van de provincie Shandong bekend dat het een grootschalige illegale handel in vaccins heeft opgerold. Onderzoek heeft uitgewezen dat er sinds 2010 twee miljoen vaccins zijn verhandeld waarvan de houdbaarheidsdatum was verlopen. Met de illegale handel is naar schatting 570 miljoen yuan gemoeid (85 miljoen euro).

In China is maandag grote ophef ontstaan vanwege wat een van de grootste medicijnschandalen ooit lijkt te zijn. Chinezen zijn wel wat gewend als het om gerommel met voedsel of medicijnen gaat. Maar de schaal van de illegale handel en de mogelijke betrokkenheid van leveranciers en afnemers maakt de Chinezen woedend. Bovendien vragen ze zich af waarom de zaak nu pas naar buiten wordt gebracht; de hoofdverdachten zijn al in april 2015 aangehouden.

Recidiviste

De spil in het netwerk zijn een voormalige arts en haar dochter uit Shandong. Zij konden blijkbaar de hand leggen op vaccins waarvan de houdbaarheidsdatum was verlopen. Alsof het allemaal niet erg genoeg was, werden de medicijnen ongekoeld bewaard, waardoor de kwaliteit nog verder werd gecompromiteerd. De vrouw is in 2009 al eerder veroordeeld voor illegale handel in vaccins; het bleef toen bij een voorwaardelijke celstraf van drie jaar.

De politie is op zoek naar 300 wederverkopers die de vaccins aanboden in 24 provincies en stadsprovincies. Dat betekent dat de illegale vaccins in twee derde van China zijn verkocht. Het gaat om 25 verschillende vaccins voor zowel kinderen als volwassenen, onder meer tegen hondsdolheid, polio, hersenvliesontsteking, waterpokken, bof en geelzucht.

Staartje

Volstrekt onduidelijk is vooralsnog wat de gevolgen voor de volksgezondheid zijn. Slechte vaccins bieden niet alleen verminderde bescherming, zij brengen ook ernstige gezondheidsrisico's met zich mee, zoals de kans op verlamming of zelfs de dood.

Volgens de autoriteiten in Shandong hebben farmaceutische bedrijven tot 25 maart de tijd om informatie te overleggen wat zij met hun verlopen vaccins hebben gedaan. De zaak krijgt dan ook zeker een staartje; niet alleen voor de verkopers van verlopen vaccins, maar ook voor doktoren die de illegale vaccins hebben aangeschaft om ze aan hun patiënten te geven.

UPDATE - Het centrale bureau van openbare aanklagers in Beijing heeft dinsdag besloten het onderzoek in deze zaak over te nemen. Focus van het onderzoek worden de toeleveranciers en de afnemers van de vaccins, aldus een verklaring.

UPDATE II - De politie in Shandong heeft woensdag bekend gemaakt dat het inmiddels 37 arrestaties heeft verricht in verband met het vaccin-schandaal. De betrokkenheid van drie farmaceutische bedrijven wordt onderzocht. Van één van hen, Shandong Zhaoxin Bio-tech, zijn de vergunningen per direct ingetrokken.

UPDATE III - De politie heeft donderdag bekend gemaakt dat zij inmiddels 130 verdachten heeft aangehouden. De voedsel- en medicijnautoriteit geeft toe dat ze heeft gefaald in deze zaak, waardoor een veroordeelde handelaar in illegale medicijnen opnieuw actief werd. De autoriteit wijt dit aan geldgebrek, waardoor effectief toezicht onmogelijk is. "Er zijn nog geen 500 mensen belast met het toezicht op medicijnen. Daardoor zijn er blinde vlekken voor regulering en inspectie", zei Li Guoqing, hoofd van de afdeling medicijntoezicht.

UPDATE IV - Een rechtbank in Jinan heeft de hoofdverdachte in het vaccinschandaal, Pang Hongwei, in januari 2017 vijftien jaar gevangenisstraf opgelegd. Ze moet bovendien zes jaar celstraf uitzitten omdat een voorwaardelijke straf voor eerdere illegale medicijnhandel in een onvoorwaardelijke straf wordt omgezet. Haar dochter, Sun Qi, krijgt zes jaar cel wegens medeplichtigheid.