Chinese media worstelen met Panama Papers

Chinese censors draaien overuren om berichten en reacties over de zogeheten Panama Papers van het Chinese internet te verwijderen. Zoekopdrachten met het woord Panama in combinatie met een andere zoekterm worden sinds dinsdag geblokkeerd.

Ook buitenlandse websites met informatie over Chinese connecties met trustkantoor Mossack Fonseca zijn voor Chinese internetgebruikers ontoegankelijk gemaakt. Chinese internetgebruikers omzeilen de censuur door screenshots en foto's van artikelen aan elkaar te sturen; die worden minder snel door censors opgemerkt.

Wel over het buitenland...

Provinciale censors hebben media geïnstrueerd niet meer over de kwestie te schrijven en eerdere berichtgeving te verwijderen. Hoewel de meeste nationale media de Panama Papers volledig negeren, wordt er hier en daar wel degelijk over bericht. De nadruk ligt daarbij op onthullingen over publieke personen, zoals sportbons Michel Platini, voetballer Lionel Messi en acteur Jackie Chan.

Partijtabloid Global Times publiceerde woensdag een groot stuk over het aftreden van de IJslandse premier Sigmundur David Gunnlaugsson. Artikelen over China's 'oude vrienden' zoals Vladimir Poetin worden op last van censors op minder prominente plekken gezet.

...maar niet over China-connectie

Maar het grote taboe-onderwerp is de Chinese connectie in de Panama Papers. Het consortium van onderzoeksjournalisten dat de data van het Panamese trustkantoor Mossack Fonseca onderzocht trof de namen aan van naaste familieleden van acht huidige en voormalige Chinese leiders.

Voor zover nu bekend gaat het in ieder geval om de zwager van president Xi Jinping, de dochter van oud-premier Li Peng, de kleindochter van voormalige partijbons Jia Qinglin en familieleden van Zhang Gaoli en Liu Yunshan, beide lid van het permanent comité van het politbureau; de groep van zeven machtigste partijleiders.

Codetaal

Dat de namen van Chinese rode adel in de dossiers voorkomen is voor veel Chinezen wel duidelijk. Al was het maar vanwege een vlammend commentaar van Global Times, waarin politieke motieven achter de onthullingen worden vermoed. "De westerse media nemen iedere keer de leiding als er zo'n grote hoeveelheid documenten uitlekt. En Washington laat daarin zijn invloed gelden."

Zo'n verwijzing naar een complot van vijandige krachten is vaste codetaal als de partij of de staat in het buitenland onder vuur ligt. Het zal veel Chinezen bovendien niet zijn ontgaan dat Mossack Fonteca maar liefst zeven kantoren in de Volksrepubliek heeft, plus een in Hong Kong.

Ongegronde beschuldigingen

De officiële lijn van de Chinese overheid is dat de onthullingen worden gebagatelliseerd. Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken zei dinsdag op een reguliere persbriefing dat hij niet op de 'ongegronde beschuldigingen' van de Panama Papers wil reageren.

UPDATE - Hu Dehua heeft tegenover media in Hong Kong bevestigd dat hij een vennootschap heeft opgericht via Mossack Monseca. Volgens Hu heeft hij dat gedaan toen erin 2003  plannen waren om zijn bedrijf in Hong Kong naar de beurs te brengen. De beursgang ging niet door, maar hij liet de vennootschap bestaan. Hu zegt dat hij vragen van journalisten graag beantwoordt, omdat 'het Chinese publiek daar recht op heeft' en hij niets te verbergen heeft.