Chinese overheid trekt vaccinhandel naar zich toe

Het Chinese kabinet heeft besloten om de tussenhandel in vaccins uit te schakelen. Zo wordt de illegale handel uitgebannen en kunnen Chinezen zeker zijn dat zij afdoende tegen ziektes worden beschermd. Dat blijkt uit een tussenrapportage van het onderzoek naar een medisch schandaal dat China al weken in zijn greep heeft.

Onderzoek heeft aangetoond dat negen geregistreerde groothandelaren in medicijnen vaccins waarvan de houdbaarheid was of dreigde te verlopen verkochten aan twee hoofdverdachten. Die gebruikten een netwerk van wederverkopers om de vaccins in 24 provincies en stadsregio's te slijten. Daarbij werden de vaccins meestal ongekoeld bewaard en getransporteerd, waardoor de kwaliteit nog verder afnam. Volgens het voorlopige onderzoek zijn er 59 klinieken op het platteland die de vaccins van illegale verkopers hebben afgenomen.

Risico

Om dat in de toekomst te voorkomen, zullen lokale autoriteiten alle vaccins direct bij de fabrikanten gaan inkopen. Ook komt er een systeem waarmee de vaccins kunnen worden gevolgd. Voor de verplichte vaccins tegen bijvoorbeeld mazelen en polio, die in China gratis worden aangeboden, bestaat die systematiek al. Nu worden ook de zogeheten B-klasse vaccins, waarvoor men zich vrijwillig en tegen betaling kan laten inenten, onder dit regime gebracht, zoals die tegen griep, geelzucht of hondsdolheid.

Een onderzoek naar de gevolgen voor de volksgezondheid van het vaccinschandaal is nog niet afgerond. Maar volgens de onderzoekers is het enige risico dat de gevaccineerden lopen dat zij met een verminderd of geheel niet werkzame stof zijn ingeënt. Er zijn vooralsnog geen andere gevolgen bekend. Patiënten van de 59 klinieken kunnen zichzelf of hun kinderen gratis opnieuw laten inenten.

Disciplinaire straf

Volgens het kabinetrapport zijn er 202 personen in verband met het schandaal gearresteerd. Zij zullen voor de rechter worden gebracht. Dat aantal kan nog oplopen, want er zijn 357 ambtenaren waarvan wordt bekeken of ze onvoldoende toezicht hebben gehouden of te laat hebben gereageerd toen de illegale vaccinhandel aan het licht kwam. Zij krijgen in ieder geval een disciplinaire straf, uiteenlopend van een berisping tot demotie of ontslag. Bij ernstige nalatigheid hangt hen ook vervolging boven het hoofd.

Vorige maand leidde het vaccinschandaal tot grote ophef in China. De spil in het netwerk zijn een voormalige arts en haar dochter uit Shandong. Sinds 2010 zouden zij twee miljoen vaccins hebben verhandeld waarvan de houdbaarheidsdatum was verlopen. Met de illegale handel is naar schatting 570 miljoen yuan gemoeid (85 miljoen euro). 

Publieke opinie

Chinezen zijn wel wat gewend als het om gerommel met voedsel of medicijnen gaat. Maar de schaal van de illegale handel maakt de Chinezen woedend. Bovendien vragen ze zich af waarom de zaak nu pas naar buiten werd gebracht; de hoofdverdachten zijn al in april 2015 aangehouden. De vrouw is bovendien in 2009 al eerder veroordeeld voor illegale handel in vaccins; het bleef toen bij een voorwaardelijke celstraf van drie jaar.

De kwestie deed geen goed aan de toch al slechte reputatie van de Chinese gezondheidszorg. In Hong Kong is de toestroom van Chinees vaccintoerisme zo groot, dat het stadsbestuur het aantal buitenlanders dat zich kan laten vaccineren tijdelijk heeft beperkt tot 120 per week.