Boekhandelaar moet zich melden in China

De politie in Ningbo heeft Lam dinsdag opgeroepen zich vrijwillig te melden. Volgens een verklaring van het bureau voor publieke veiligheid heeft hij toestemming gekregen om op 2 juni 'wegens persoonlijke omstandigheden' naar Hong Kong te reizen. Daarna zou hij naar het Chinese vasteland terugkeren. Dat heeft hij echter niet gedaan.

Het bureau dreigt met wettelijke dwangmiddelen als hij zich niet op eigen initiatief meldt. Onduidelijk is wat daarmee precies wordt bedoeld. Lam bevindt zich momenteel in Hong Kong op een onbekende plek, waar hij sinds vrijdag is ondergedoken uit vrees voor zijn veiligheid. Hoe gek het ook klinkt, Hong Kong en China hebben geen afspraken vastgelegd over de uitlevering van verdachten.

Nieuwe detals

De verklaring van de politie in Ningbo bevat enkele nieuwe details over de beschuldigingen aan Lams adres. Hij zou 368 boeken illegaal naar China hebben gestuurd en daarmee 400.000 yuan hebben verdiend (60.000 euro). Boeken mogen alleen in China worden ingevoerd als de inhoud door de overheid is geautoriseerd. Lam heeft tijdens zijn detentie in China bekend.

De politie verklaarde bovendien dat Lam al in maart een vrij man was en zich in Shaoguan had gevestigd. Daar ontving hij een welzijnstoelage van de overheid, omdat hij over onvoldoende middelen beschikt.

Lange arm van Beijing

Lam keerde op 15 juni in Hong Kong terug uit China, waar hij met vier collega-uitgevers maandenlang vastzat. Twee dagen later haalde hij de wereldpers met een emotionele persconferentie waarin hij vertelde over de periode van gevangenschap. Volgens Lam werd hij gedwongen op video een opgestelde verklaring af te leggen waarin hij bekent illegaal boeken in China te hebben ingevoerd. De videobekentenis werd later op de televisie in Hong Kong uitgezonden.

Daarnaast beweerde hij dat een van de andere uitgevers, Lee Bo, hem had vertelt dat hij door Chinese agenten uit Hong Kong was ontvoerd en naar China gebracht. De enige reden waarom hij naar Hong Kong mocht reizen, aldus Lam, was omdat hij een klantenbestand van hun boekhandel moest ophalen voor de Chinese autoriteiten. Hij zou bij die trip aan de aandacht van zijn Chinese begeleiders zijn ontsnapt. De persconferentie bevestigde veel mensen in Hong Kong in hun mening dat de lange arm van Beijing steeds meer in hun stad voelbaar is.

Dagelijks leven in de cel

De oproep aan Lam om zich te melden valt samen met een bezoek aan Beijing van een overheids-delegatie uit Hong Kong. De delegatie wil duidelijkheid over het opsporingsonderzoek naar de vijf uitgevers. De suggestie dat Lee Bo wederrechtelijk door Chinese agenten over de grens is gesmokkeld is in Hong Kong slecht gevallen. Ook wil het bestuur uitleg waarom zij zo laat door Chinese zijde is geïnformeerd over de detentie van de vijf. De afspraak is dat China en Hong Kong elkaar binnen veertien dagen informeren als zij elkaars burgers vasthouden.

Om te bewijzen dat Lam tijdens zijn detentie goed is behandeld, kreeg de delegatie verschillende video's gepresenteerd. Daarop is het dagelijkse leven in het detentiecentrum te zien, zoals het nuttigen van maaltijden, een kappersbeurt en controles door bewakers. Onbekend is of de delegatie ook heeft gesproken over de mogelijkheid Lam uit te leveren aan China.

UPDATE - Volgens veiligheidschef Lai Tung-kwok heeft China geen verzoek gedaan Lam uit te leveren. Volgens hem staat de wet niet toe dat Hong Kong burgers uitlevert aan het Chinese vasteland. De politie van Hong Kong liet woensdag weten dat zij het onderzoek naar de verdwijning van de vijf uitgevers voortzet. Ook is aangeboden Lam tot nader order te beschermen.