Verkiezingen Hong Kong zet druk verder op de ketel

Lange rijen noopten het stadsbestuur de stembureaus langer open te houden. Pas om half drie 's nachts, vier uur later dan gepland, had iedereen die dat wilde zijn stem uitgebracht. Het opkomstpercentage bleek uiteindelijk 58 procent, het hoogste sinds 1997 toen de burgers van Hong Kong voor het eerst voor het lokale parlement LegCo konden stemmen.

In de loop van maandag werd duidelijk dat het pro-democratiekamp 22 van de 70 zetels heeft veroverd. Dat is voldoende in het gecompliceerde parlementaire systeem om wetsvoorstellen van collega-wetgevers te blokkeren, maar twee zetels te weinig om wijzigingen van de Basic Law tegen te houden.

Paraplu-leiders

In Hong Kong kiezen burgers 40 parlementariërs direct. Ze brengen daarvoor twee keer een stem uit; één om de 35 vertegenwoordigers van het district waar ze wonen te kiezen en nog een stem voor een van de vijf superseats. Met 22 zetels heeft dus een kleine meerderheid voor democratische hervormingen gekozen. De overige 30 zetels worden gekozen door beroeps-groepen. Meestal kiezen die kandidaten die tot het pro-Beijingkamp worden gerekend, maar in theorie kunnen hier ook parlementariërs tussen zitten die politieke hervormingen steunen.

Binnen het pro-democratiekamp deden zich ook de nodige veranderingen voor. Gematigde parlementariërs moesten plaats maken voor zes kandidaten die voortkomen uit de Paraplu-opstand in 2014. Zij hebben hun tanden stuk gebeten op de maandenlange demonstraties voor democratische hervormingen die per saldo niets hebben opgeleverd. Nu willen zij langs parlementaire weg voor verandering zorgen.

Verdeeldheid

De onafhankelijke kandidaat Eddie Chu kreeg verrassend de meeste stemmen op zijn naam. Net zoals Cheng Chung-tai (Civic Passion), You Wai-ching en Sixtus Leung (Youngspiration) staat hij een onafhankelijk Hong Kong voor. Ook studentenleider Nathan Law werd gekozen; zijn partij Demosisto streeft naar zelfbeschikking van Hong Kong en sluit onafhankelijkheid van China niet uit. Lau Siu-lai (Democracy Groundwork) streeft naar meer autonomie van de speciale autonome regio van China.

De verkiezing van deze zes zal mogelijk tot verdeeldheid binnen het pro-democratiekamp leiden. "We moeten ons verenigen om een vuist te kunnen maken tegen de communistische partij van China", zei Law maandag strijdbaar. Gematigde stemmen willen echter binnen het bestaande systeem democratische rechten waarborgen en waar mogelijk verruimen, zonder dat dit tot een conflict met China leidt.

Bemoeienis

Politiek analisten vrezen dat de verkiezingsuitslag zal leiden tot toenemende bemoeienis van de Chinese overheid met Hong Kong. Een onafhankelijk Hong Kong is onbespreekbaar voor Zhongnanhai. In de aanloop naar de verkiezingen werden zes kandidaten die meer autonomie of onafhankelijkheid voorstaan van de kandidatenlijst geweerd. Volgens velen is de kiesraad hiermee buiten zijn boekje gegaan; ambtenaren mogen niet beslissen over de geschiktheid van kandidaten, dat is aan kiezers voorbehouden.

Eén kandidaat, Ken Chow Wing-kan, trok zich voor de verkiezingen terug, naar eigen zeggen omdat hij 'door buitenlandse krachten' werd bedreigd. Hij is naar het Verenigd Koninkrijk afgereisd.

UPDATE - Acht van de dertig kandidaten die door belangengroepen zijn gekozen, worden tot het pro-democratiekamp gerekend. Dat betekent dat de pan-democratische beweging in totaal 30 van de 70 zetels heeft veroverd; genoeg om alle soorten wetsvoorstellen te kunnen vetoën.