China wil onrechtmatig verkregen bewijs uitbannen

Dankzij verscherpte regels is de rechtszekerheid van Chinese verdachten toegenomen. Volgens het witboek over het justitiële apparaat, maandag door China's kabinet geopenbaard, zijn illegaal verkregen bewijsmateriaal en afgedwongen bekentenissen succesvol uit de rechtbanken gebannen.

Openbaar aanklagers hebben vorig jaar 10.384 zaken naar opsporingsinstanties teruggestuurd, vanwege twijfels over de rechtmatigheid van het bewijsmateriaal. Er is in 31.874 zaken opgetreden tegen opsporingsambtenaren die het met de regels niet zo nauw namen. De opstellers van het witboek concluderen dan ook dat bij opsporingsdiensten nog veel verbetering nodig is.

Wetboek

Volgens het witboek is grote vooruitgang geboekt nadat tijdens het 18e partijcongres in 2012 tot versterking van de rechtsstaat is besloten. Een belangrijke wijziging waartoe toen werd besloten is adoptatie van het juridische principe in dubio pro reo, iemand is onschuldig todat het tegendeel bewezen is. 

Sinds 2014 beschikken alle politiebureaus en detentiecentra in China over videoapparatuur om verhoren van verdachten op te nemen. Andere verbeteringen die het witboek noemt zijn het afschaffen van de laojiao (gedwongen heropvoeding), een wet tegen huiselijk geweld, financiering van rechtshulp en versterking van de onafhankelijkheid van rechters ten opzichte van het lokale bestuur.

Dwang

De Chinese overheid probeert het rechtssysteem stapsgewijs te verbeteren en zo de rechts-zekerheid van burgers en bedrijven te vergroten. Rechters genieten een relatief grote vrijheid, maar de communistische partij houdt invloed op de rechtsgang in gevoelige zaken.

Ondanks de conclusie dat gedwongen verklaringen zijn uitgebannen, deed het centrale hoog-gerechtshof vorig jaar nog een oproep aan rechters alert te zijn op bekentenissen die door geweld zijn afgedwongen. Het VN-comité tegen marteling riep de Chinese regering in december op maatregelen te nemen. Volgens het comité is uit geloofwaardige en gedetailleerde verslagen gebleken dat in China nog steeds bekentenissen onder dwang tot stand komen. De Chinese overheid liet daarop weten dat het VN-rapport grotendeels is gebaseerd op ongecontroleerde informatie. In een reactie spoorde China het VN-comité aan om zijn werkwijze te verbeteren en uitte de hoop dat het in de toekomst 'beter en objectiever' bericht.