Kaifeng wil af van zijn joodse roots

Een paar honderd. Zoveel joodse Chinezen wonen er nog in Kaifeng, een stad in de provincie Henan. Hun geschiedenis gaat duizend jaar terug, toen Kaifeng de hoofdstad van de Song-dynastie was. Waarschijnlijk hebben Perzische joden die via de Zijderoute handel bedreven het geloof hier gebracht. Zij bouwden er een synagoge in de twaalfde eeuw.

In de jaren '90 herontdekten de nazaten van deze joden hun geloof. Er kwam een comité dat zich beijverde voor het weinige erfgoed dat er nog stond. Er was een plan om de synagoge te herbouwen. Het lokale bestuur zag de toeristische mogelijkheden en steunde het initiatief. Tot eind vorig jaar.

Godsdienstvrijheid

Volgens de New York Times is de politieke wind gedraaid. De restanten van een synagogemuur zijn verdwenen onder een dikke laag aarde. Een herdenkingsbord is verwijderd. Het comité onder druk opgeheven. En belangrijker nog: de inwoners is verboden joodse feestdagen samen te vieren.

De redenen voor de beleidswijziging zijn onduidelijk. Mogelijk zijn er personele wijzigingen geweest in het lokale bestuur. Wat de een onder het mom van toeristische ontwikkeling toejuicht, kan de ander als onnodig verwerpen. Godsdienstvrijheid is verankerd in de Chinese grondwet, maar alleen boeddhisme, taoïsme, de islam, katholicisme en protestantisme worden door de Chinese overheid als religie erkend. Religieuze organisaties van deze geloven worden toegestaan, zolang zij zich door de staat laten controleren. Voor het jodendom is niets geregeld.

Groei van aantal gelovigen

In Shanghai wordt goede sier gemaakt met de rol als vluchthaven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zeker 20.000 Duitse en Oostenrijkse joden vluchtten voor de opkomst van de nazi's naar deze open haven. De Japanse bezetter liet de gemeenschap met rust. Ook Poolse joden weken via Japan uit naar Shanghai. Er is zelfs een joods vluchtelingenmuseum, een herdenkingspark en een musical over deze periode.

Mogelijk is de koerswijziging van het stadsbestuur in Kaifeng ingegeven door de sterke groei en toenemend zelfbewustzijn van religieuze stromingen in China. In de provincie Zhejiang leidde dat vorig jaar tot maatregelen tegen de christelijke gemeenschap. Ook problemen met religieus extremisme van Oeigoerse moslims in Xinjiang hebben tot toenemend wantrouwen bij de overheid jegens geloofsgemeenschappen geleid.