Xi en Duterte hengelen elkaar binnen

'Een nieuwe lente voor Chinees-Flipijnse samenwerking', jubelde president Duterte donderdag na zijn onderhoud met de Chinese president Xi Jinping. En hij kondigde in een adem een 'echtscheiding' met de Verenigde Staten aan.

Duterte werd in Beijing met alle egards ontvangen. Tijdens het vierdaagse bezoek werden handelscontracten met een totale waarde van 13,5 miljard dollar getekend. Ook spraken beide landen af samen te gaan werken bij het bestrijden van drugshandel.

Scheiding...

Maar het belangrijkste gespreksonderwerp was natuurlijk het territoriale conflict in de Zuidchinese-Zee. Xi en Duterte spraken af om het dispuut aan de onderhandelingstafel op te lossen. In afwachting daarvan werd samenwerking beloofd op het gebied van visserij en kustwacht. Onduidelijk is of dat ook betekent dat Filipijnse vissers door China worden toegelaten bij de Scarborough-schol.

Duterte had in de aanloop naar het bezoek diplomatieke ruimte gecreëerd door zich tegen de VS af te zetten. Tijdens een rede voor Filipijnse en Chinese zakenlieden in de Grote Hal van het Volk deed hij daar nog een schepje bovenop. "Ik kondig hier vandaag mijn scheiding van de VS aan", aldus Duterte onder luid applaus. "Amerika heeft verloren." China was 'goed', want het heeft "generaties lang nog nooit een stuk land van ons bezet." Een bijzondere uitspraak, omdat China in 2012 de betwiste Scarborough-schol heeft ingenomen.

...of heroriëntering

Dutertes staf kwam onmiddellijk met een nuancering. Volgens een verklaring is er geen sprake van een breuk met het westen of de VS, maar alleen sprake van een 'heroriëntering' van het buitenlands beleid. "Dit is niet een poging onder onze verdragen uit te komen, maar een bevestiging dat wij een onafhankelijk land zijn", aldus de woordvoerder van de president Ernesto Abella. "[Onze president] wil af van de afhankelijkheid van de VS en het westen en nieuwe economische en militaire relaties met onze Aziatische buren aangaan."

Dat weerhield president Xi er niet van te spreken van een 'mijlpaal'. Hij zei Duterte dat China en de Filipijnen broeders zijn, die onderlinge problemen samen kunnen oplossen. “Ik hoop dat we de wensen van onze volkeren volgen en het bezoek gebruiken om de Chinees-Filipijnse relaties weer op het juiste spoor te krijgen."

UPDATE - China en de Filipijnen waren heel dicht bij een akkoord over gezamenlijke gebruik van visserijgronden rond de Scarborough-schol. Beide landen konden het echter niet eens worden over de juiste formulering van een akkoord. China hield vast aan terminologie die de Filipijnen 'toestaat' er te vissen; de Filipijnse delegatie vond dat onacceptabel omdat het in feite een ontkenning is van de uitspraak van het Permanent Hof van Arbitrage over de Zuidchinese-Zee. Dat werd woensdag 26 oktober onthuld door Harry Roque, een Filipijns kamerlid dat deel uitmaakte van de delegatie van Duterte tijdens het staatsbezoek aan China.