Filipijnse vissers keren terug bij Scarborough-schol

Deal of geen deal. Hoe dan ook lijken Chinese kustwachtschepen zich te hebben teruggetrokken uit een gebied dat door China en de Filipijnen wordt betwist. De Filipijnse marine bevestigde vrijdag nieuwsberichten dat vissers ongemoeid worden gelaten bij Scarborough-schol. "Een welkome ontwikkeling", aldus minister van defensie Delfin Lorenzana.

Volgens Lorenzana zijn er de afgelopen drie dagen geen Chinese kustwacht- of marinevaartuigen in het gebied waargenomen. Filipijnse vissers vertelden tegen journalisten dat ze wel een Chinees kustwachtvaartuig hadden gezien, maar dat die zich afzijdig hield.

Verlanglijstje

Dat is een eclatant succes voor de Filipijnse president Rodrigo Duterte. Hij reisde vorige week op staatsbezoek naar Beijing om de getroubleerde relaties met China te verbeteren. Die waren in onrustig vaarwater terecht gekomen toen China in 2012 Scarborough-schol bezette. Beide landen claimen dat de landmassa tot hun territoir behoort.

Toegang voor Filipijnse vissers tot wateren rondom Scarborough-schol stond bovenaan Dutertes verlanglijstje. Na het bezoek maakten beide landen bekend dat er afspraken waren gemaakt over visserij. Maar onduidelijk was of de vissers konden terugkeren.

Akkoord binnen handbereik

Harry Roque, een Filipijns kamerlid dat deel uitmaakte van de delegatie van Duterte, onthulde woensdag dat een akkoord op tafel lag, maar dat  beide landen het niet eens konden worden over de juiste formulering. China hield vast aan terminologie die de Filipijnen 'toestaat' er te vissen; de Filipijnse delegatie vond dat onacceptabel omdat het in feite een ontkenning is van de uitspraak van het Permanent Hof van Arbitrage over de Zuidchinese-Zee.

Als China inderdaad Filipijnse vissers ongemoeid laat, is er een de facto akkoord zonder gezichtsverlies. De Filipijnse kotters kunnen aan de slag, zonder dat er een uitspraak is gedaan over de territoriale kwestie. Deze variant biedt Duterte de kans voor eigen publiek goede sier te maken en China de mogelijkheid op elk gewenst moment de klok terug te draaien en de kustwacht in te zetten om Filipijnse vissers te verjagen.

Arbitragezaak

Scarborough-schol is een driehoekig rif op ongeveer 220 kilometer voor de Filipijnse kust. Naast China en de Filipijnen claimt ook Taiwan de landmassa. In 2012 probeerde de Filipijnse marine Chinese vissers te arresteren, maar dat werd verhinderd door de Chinese kustwacht. Sindsdien worden Filipijnse kotters door de Chinezen verjaagd.

In juli deed het Permanent Hof van Arbitrage op verzoek van de Filipijnse regering uitspraak over de juridische status van het rif. Het Hof oordeelde dat de zogeheten kaart met negen lijnen die de Chinese regering hanteert voor zijn aanspraken op de Zuidchinese-Zee geen juridische waarde heeft. Volgens het Hof beschikt China niet over historische rechten op het gehele gebied binnen de negen lijnen, omdat de Chinese overheid hier nooit de exclusieve controle heeft uitgeoefend en andere landen eveneens historische rechten hebben. Bovendien zijn rechten geschonden door de Filipijnen te verhinderen in dit gebied te vissen of naar olie te boren.