Xi waarschuwt voor samenzweringen binnen partij

De Communistische Partij China spreekt met één mond. Tenminste, die fictie geldt officieel. Lager kader is al vaker gewaarschuwd zich strikt aan de partijlijn te houden. Maar dat in de top ook politiek gekonkel voorkomt, dat waren tot nu toe alleen maar geruchten.

Maar nu zegt president en partijleider Xi het zelf. Staatspersbureau Xinhua publiceerde woensdag een artikel gebaseerd op een rede die Xi vorige week tijdens een partijtop heeft uitgesproken. "Het politieke leven binnen de partij is in zijn algemeenheid goed, maar er zijn ook grote problemen die snel moeten worden aangepakt", zei Xi.

Duidelijke taal

Sommige van die problemen zijn bekend: gebrekkige discipline, corruptie, machtsmisbruik, nepotisme en de handel in benoemingen. Maar Xi gaat dit keer verder en gebruikt daarvoor ongebruikelijk duidelijke taal: "Een kleine minderheid binnen het hogere kader heeft groeiende politieke ambities, [heeft] machtswellust, verleent lippendienst [aan de partijbeginselen], vormt een kliek of bende en streeft zelfzuchtig macht, benoemingen en politieke samenzweringen na", aldus de president.

Hij vergelijkt de partij met het milieu: "Als de politieke habitat eenmaal is vervuild, moet er een hoge prijs worden betaald om die te herstellen." Xi noemt Zhou Yongkang, Bo Xilai, Guo Boxiong, Xu Caihou en Ling Jihua als voorbeelden van personen die betrokken waren bij zo'n politieke samenzwering.

Belangengroepen

China kent een systeem van collectief leiderschap met enkele checks and balances om te voorkomen dat een absoluut leider het land in chaos kan storten, zoals tijdens de Mao-tijd gebeurde. De groep waarbinnen de politiekinhoudelijke beleidsvorming plaatsvindt bestaat uit ongeveer 400 partijleden. Daarbinnen zijn verschillende invloedrijke belangengroeperingen actief, zoals het leger en de staatsbedrijven.

Ook zijn twee facties bekend, de Shanghai-groep en de Jeugdliga-groep, waaruit topkader wordt gerecruteerd. Xi lijkt zijn eigen weg te zoeken en benoemt voornamelijk getrouwen waarmee hij eerder intensief heeft samengewerkt, bijvoorbeeld in de provincies Fujian en Zhejiang.

Complot tegen Xi

Staatsmedia hebben al eerder gesuggereerd dat Zhou betrokken zou zijn geweest bij een complot om te voorkomen dat Xi president en partijleider zou worden. De voormalige veiligheidstsaar werd vorig jaar tot levenslang veroordeeld wegens corruptie, machtsmisbruik en het lekken van staatsgeheimen.

Hij wordt beschouwd als een politieke bondgenoot van een andere gevallen leider: Bo Xilai. Die werd vlak na het aantreden van Xi veroordeeld tot een levenslange celstraf wegens corruptie, machtsmisbruik en verduistering.

Meer weten over hoe president Xi zijn macht binnen de partij consolideert? Lees dan ook mijn column voor Elsevier.