VS eisen onderwaterdrone terug van China

Vrijdag maakte het Amerikaanse ministerie van defensie bekend dat de Chinese marine een zogeheten onderwaterzwever in beslag had genomen. De onbemande onderzoeksdrone werd bestuurd vanaf de USNS Bowditch. Juist toen het aan de oppervlakte kwam om aan boord te worden genomen, liet een Chinees marineschip dat de Bowditch schaduwde een snelle rubberboot te water. De bemanning trok de glider aan boord en verdween, ondanks Amerikaanse oproepen over de boordradio het vaartuig terug te geven.

Volgens de Amerikaanse verklaring bevonden de Bowditch en de glider zich tijde van het incident op 57 zeemijl ten noordwesten van Subic Bay, een Amerikaanse legerbasis op de Filipijnen. Van Amerikaanse zijde werd benadrukt dat dit internationale wateren betreft. Als de opgegeven lokatie juist is klopt die claim. Maar het is ook niet zo ver van het Scarborough-schol, waarvan China de soevereiniteit claimt.

Civiel onderzoek (met militair doel)

De Amerikaanse overheid heeft zaterdag een diplomatiek protest ingediend en wil de onderwater-drone onmiddellijk terughebben. Zij legt de nadruk op het civiele karakter van het onderzoek met het vaartuig. Volgens de marine is de Bowditch een onbewapend schip met louter wetenschappers aan boord om oceanografisch onderzoek te doen. De onderwaterdrone zou je zo voor 150.000 dollar kunnen kopen en bevat geen geheime apparatuur.

Maar zo simpel is het niet. Onderwaterdrones worden gebruikt om de zeebodem in kaart te brengen, maar ook om onderzoek te doen naar zoutgehalte en temperatuur van het zeewater. Dat laatste is belangrijk voor de werking van sonar. Naarmate China meer investeert in zijn onderzee-bootvloot, neemt de Amerikaanse belangstelling voor een efficiënte opsporing toe. 

Piketpaaltjes

In de internationale pers wordt een verband gesuggereerd met opmerkingen van aankomend president Donald Trump over het Eén China-principe die in Beijing zeer slecht zijn gevallen. Het is echter niet het eerste incident op zee. De Bowditch was in 2001 ook al eens betrokken bij een treffen met de Chinese marine. Het werd toen door een fregat verjaagd uit een gebied dat volgens de VS open wateren betreft, maar volgens China tot zijn territoir behoort.

En in maart 2009 probeerde de Chinese marine hydrofoons van een ander oceanografisch onderzoeksschip, de USNS Impaccable uit het water te vissen. Volgens China bevond het schip zich in Chinese wateren. Het ligt daarom evengoed voor de hand te veronderstellen dat de Chinese marine een andere boodschap wilde afgeven: wij willen niet dat jullie in onze achtertuin onderzoek doen om onze onderzeeboten makkelijker op te kunnen sporen.

UPDATE - Het Chinese ministerie van defensie heeft zaterdag verklaard dat het de onderzoeksdrone terug zal geven aan de VS. De verklaring suggereert dat de drone onbeheerd in het water is aangetroffen en is meegenomen omdat het een gevaar voor het scheepvaartverkeer vormde. Vanaf Chinese zijde wordt niet nader ingegaan op de plek waar de drone precies is aangetroffen, maar de woordvoerder vermeldde wel dat de VS regelmatig verkenningen en militair onderzoek in Chinese wateren verrichten.