Beoogd minister VS op ramkoers met China

Tillerson noemde de situatie in de Zuidchinese-Zee woensdag tijdens de hoorzitting voor senaats-leden van de commissie voor buitenlandse relaties 'extreem zorgelijk'. Hij vergeleek de aanleg van kunstmatige eilanden en het plaatsen van militaire installaties met de annexatie van de Krim door Rusland. "We moeten China een duidelijk signaal geven dat 1) het bouwen van eilanden stopt en 2) jullie toegang tot die eilanden niet wordt toegestaan", zei Tillerson.

Tijdens de hoorzitting zei Tillerson bovendien dat hij de luchtverdedigingszone die China twee jaar geleden boven de Oostchinese-Zee afkondigde als illegaal beschouwt, omdat die ook de omstreden Senkaku/Diaoyu-eilanden omvat die door Japan worden gecontroleerd. "Zij nemen territoir of controleren territoir dat China niet toebehoort."

Kat uit de boom

Het Chinese ministerie van buitenlandse zaken reageerde donderdag kalm op Tillersons uitspraken. Woordvoerder Lu Kang zei op de dagelijkse persbriefing dat hij niet wil reageren op hypothetische vragen. Wel herhaalde hij het Chinese standpunt dat de Volksrepubliek het recht heeft 'normale activiteiten' te ontwikkelen in het gebied dat 'zonder twijfel tot het Chinese grondgebied behoort'.

De Chinese regering heeft zich voorgenomen zich niet op de kast te laten jagen zolang Donald Trump en zijn nieuwe regering nog niet aan de macht is. En zij hoopt dat de soep straks niet zo heet gegeten wordt als zij nu wordt opgediend. Het ministerie beperkt zich tot herhaling van Chinese standpunten en roept de Verenigde Staten op niet de confrontatie te zoeken. Maar binnenskamers zullen de Chinese leiders woedend zijn.

Militaire middelen

Tillerson liet zich niet uit hoe hij denkt de Chinezen te beletten gebruik te maken van de zeven kunstmatige eilanden die het de afgelopen jaren in de Zuidchinese-Zee heeft gecreëerd. Maar anders dan met militaire middelen is dat niet goed denkbaar. Daarmee koerst de Trump-regering af op een serieuze crisis die eenvoudig in oorlogshandelingen kan ontaarden.

China vindt dat het in zijn recht staat en dat andere landen, zeker die van buiten de regio, zich daar niet mee mogen bemoeien. Als China op dit gevoelige punt wordt uitgedaagd, is het moeilijk voor president Xi Jinping om toe te geven. De Chinese burgers die jarenlang is voorgehouden dat China voor zijn legitieme belangen moet opkomen zouden het niet begrijpen en het zou zijn machtspositie binnen de partij en het leger uithollen.

Alarmbellen

Tillerson zei bovendien nog twee dingen die in Beijing de alarmbellen doen afgaan. Volgens de beoogde minister doet China te weinig om het Noordkoreaanse regime te dwingen met zijn kernwapenprogramma te stoppen. Hij zei dat de VS de 'holle beloftes' van China zat is en liet doorschemeren dat hij overweegt Chinese bedrijven te straffen als zij zich niet aan de VN-sancties houden.

Ook zei hij dat de VS de belofte Taiwan te beschermen moet herbevestigen. Tillerson wilde echter niet zover gaan dat Amerika van plan is Taiwan als onafhankelijk land te erkennen, zoals Trump eerder suggereerde. "Ik heb geen kennis van plannen om het Eén China-beleid te wijzigen", zei hij.