Trump stapt uit TPP; globalisering gaat verder

De Amerikaanse president Donald Trump is op zijn eerste werkdag een verkiezingsbelofte nagekomen: de VS doen niet mee aan TPP. Maandag ondertekende hij daartoe een presidentieel decreet. Hoewel daarmee de belangrijkste deelnemer zich terugtrekt, lijken andere landen nog hoop te houden op een TPP 12-1.

De Australische premier Malcolm Turnbull opperde zelfs dat China zich bij het verdrag kan aansluiten. "Het bouwwerk is zo gemaakt dat andere landen erbij kunnen", aldus Turnbull. "Ik weet zeker dat Indonesië interesse heeft en als we het verdrag herformuleren China misschien ook."

Economische macht

Al vijf jaar onderhandelden de VS, Japan, Maleisië, Vietnam, Singapore, Brunei, Australië, Nieuw-Zeeland, Canada, Mexico, Chili en Peru over een verdrag dat handelsbarrières tussen de deelnemende landen moet slechten. Maar nu trekt uitgerekend de initiatiefnemer van TPP zich op de valreep terug.

Het is maar de vraag of andere landen, zoals Japan en Vietnam, trek hebben in een TPP met China. Een van de redenen voor het verdrag was juist om tegenwicht te bieden aan de groeiende economische macht van China in de regio. Veel landen voelen zich door het afhaken van de VS dan ook in de steek gelaten.

Chinees alternatief

Ook in Beijing zullen de meningen verdeeld zijn. Enerzijds zullen ze de terugtrekkende beweging van de VS verwelkomen, maar dat betekent nog niet dat de Chinezen direct bij TPP aanschuiven. China juicht globalisering en vrijhandel toe, maar vindt dat TPP teveel bijkomende regeltjes bevat over bijvoorbeeld arbeidsomstandigheden en vrijheid van informatieuitwisseling.

Waarschijnlijker is dat China snel zijn eigen variant RCEP, het alomvattend regionaal economisch samenwerkingsverband, in stelling brengt. Dit Chinese inititatief is in feite een uitbreiding van bestaande akkoorden in Zuidoost-Azië. China stelde vorige maand dat het verdrag ook openstaat voor landen aan de andere kant van de Grote Oceaan. In ieder geval Chili en Peru hebben daar wel oren naar. RCEP is ondanks zijn naam veel minderomvattend dan TPP. China presenteert dat als een voordeel; ontwikkelingslanden kunnen profiteren van vrijhandel, zonder aan allerlei extra eisen te voldoen.

Invloedssfeer

Een ander alternatief is Free Trade Area of the Asia Pacific (FTAAP). Dit idee ligt in feite nog op de tekentafel, maar veel Aziatische landen hebben zich in 2006 aan het idee gecommiteerd. Toch duurde het tot 2014 voordat tot een verkennende studie werd besloten. Het Chinese ministerie van buitenlandse zaken liet dinsdag weten dat het zijn twee alternatieven voor TPP bij andere regeringen zal promoten.

Welk vrijhandelsverdrag er ook komt, één ding lijkt zeker: de VS doen niet mee, China wel. En daarmee neemt de Amerikaanse invloed in Zuidoost-Azië af en wordt vrij baan gegeven aan China om zijn economische expansie uit te breiden.