'China mag zich met verkiezingen HK bemoeien'

De hoogste stadsbestuurder speelt een sleutelrol in de samenwerking tussen Beijing en Hong Kong. Daarom heeft de centrale overheid het recht zich met de verkiezingen te bemoeien. Dat zou Zhang Dejiang, voorzitter van het Nationale Volkscongres, maandag hebben gezegd volgens Maria Tam, een van de parlementariërs namens Hong Kong.

In een besloten bijeenkomst met afgevaardigden uit Hong Kong benadrukte Zhang dat het belangrijk is dat in maart de verkiezingen voor een nieuwe chief executive soepel verlopen. Ook sprak hij zijn zorg uit dat 'straatpolitiek' zo'n grote stempel op Hong Kong drukt; hij bedoelt hiermee dat burgers zich actief met politieke beslissingen bemoeien. Zhang waarschuwde dat Hong Kong binnen enkele jaren kan worden overvleugeld door het naburige Shenzhen en daarom beter af is als onderdeel van China.

Autonomie

Eind maart kiest een electoraal comité van ongeveer 1.200 personen de nieuwe chief executive. Geruchten over actieve bemoeienis van de Chinese overheid werden dit weekeinde nog door China's afgevaardigde in Hong Kong, Zhang Xiaoming, als onwaar bestempeld. Volgens die geruchten zouden comitéleden zijn benaderd om voor Carrie Lam te stemmen, die als favoriete kandidaat van Beijing wordt beschouwd.

Zhangs opmerkingen (en Tams verslag daarvan) zijn opmerkelijk. Toen Hong Kong in 1997 door het Verenigd Koninkrijk werd overgedragen aan China, is afgesproken dat de stad vergaande autonomie en zijn eigen wetgeving zou behouden: Eén Land, Twee Systemen. Zhang lijkt critici nu gelijk te geven dat die positie in de praktijk niets voorstelt. "Beijing kan ons net zo goed direct vertellen op wie we moeten stemmen", reageerde Lam Cheuk-ting, een ander lid van het kiescomité.

Krachtig symbool

Premier Li Keqiang had zondag in zijn openingsrede voor de plenaire zitting van het Nationaal Volkscongres ook al over Hong Kong gesproken. Hij zei toen dat oproepen voor een onafhankelijk Hong Kong een doodlopende weg zijn. Het was voor het eerst dat een Chinese leider in een rede openlijk spreekt over de mogelijkheid van onafhankelijkheid. Li zei wel dat de Chinese regering het principe van Eén Land, Twee Systemen zal eerbiedigen.

Ondertussen lijkt het erop dat president Xi Jinping in juli Hong Kong zal bezoeken. Hij zal daar de twintigste herdenking van de overdracht van Hong Kong bijwonen en mogelijk een militaire parade afnemen. Zijn komst zal zonder twijfel demonstraties uitlokken; 1 juli is al jarenlang ook de dag dat de pro-democratiebeweging een mars houdt. Hong Kong kent wel een Chinees garnizoen, maar die laten zich nooit in het straatbeeld zien. Een paraderend Volksbevrijdingsleger zal dus zowel voor China als voor de pro-democratiebeweging een krachtig symbool zijn.

UPDATE - Zhang Dejiang heeft woensdag in zijn werkverslag van het Nationaal Volkscongres de wetsinterpretatie verdedigd die kandidaten in Hong Kong verhindert om gekozen te worden zolang zij geen trouw beloven aan China. Volgens Zhang toont de interpretatie de sterke wil van de centrale regering om een onafhankelijk Hong Kong te voorkomen. Een lid van de Politieke Consultatieve Conferentie, Yu Hongjun, deed woensdag een oproep de Basic Law, de wet in Hong Kong, aan te passen om de verschillen met het vasteland kleiner te maken. Zo wil Yu het makkelijker maken voor Chinese ambtenaren om voor de overheid in Hong Kong te werken. Ook denkt hij aan het invoeren van dienstplicht voor jongeren in Hong Kong; zij zouden dan in het Chinese leger moeten gaan dienen.