Duterte: "China dreigde met oorlog"

Gesprekken over het beheersen van spanningen tussen China en de Filipijnen zijn nog maar net begonnen, of de Filipijnse president Duterte legt er direct een bom onder. Terwijl in Beijing diplomaten van de twee landen een eerste consultatieronde hielden, vertelde hij op een rede in Manilla dat China met oorlog heeft gedreigd.

Duterte had maandag een gesprek met Xi in de wandelgangen van het Gordel en Weg-forum. Volgens Duterte had hij daarin aangekondigd dat  de Filipijnen van plan zijn naar olie te boren in een stuk van de Zuidchinese-Zee dat ook door China wordt geclaimd. "[Xi's] reactie was: we zijn vrienden, we willen geen geruzie met jullie, we willen een goede relatie behouden, maar als je het geschil forceert, dan beginnen we een oorlog." Duterte bevestigde daarna in een televisie-interview dat Xi hem had verteld dat hij van het gebied "af moest blijven".

Kritiek

Dutertes opmerkingen komen op het moment dat de twee landen een consultatieronde zijn begonnen over het beheersen van meningsverschillen en voorkomen van incidenten in de Zuidchinese-Zee. Het oplossen van het terrioriale conflict staat niet op de agenda; daarvoor vinden beide landen het te vroeg. Volgens Duterte heeft Xi gezegd dat gesprekken daarover later kunnen plaatsvinden.

Duterte kreeg in eigen land veel kritiek over zijn aanpak van het territoriale conflict. Veel Filipijnen vinden dat hun land in zijn recht staat tegenover China, na een uitspraak van het Permanente Hof van Arbitrage. Dat bepaalde in juli 2016 dat door China gecontroleerde opgespoten landmassa's voor de kust van de Filipijnen volgens het internationale recht niet zijn te beschouwen als eilanden. Dat betekent dat de zeebodem eromheen tot de exclusieve economische zone van de Filipijnen behoren.

Toezeggingen

Donderdag erkende de speciale Filipijnse gezant voor China, Jose Santiago Santa Romana, dat de uitspraak weinig had veranderd aan China's opstelling over zijn territoriale claims. Maar China had daarna wel beloofd voorlopig af te zien van nieuwe landwinningen en had de Filipijnen toezeggingen gedaan over visserijrechten in het gebied.

UPDATE - De Filipijnse minister van buitenlandse zaken Alan Peter Cayetano verklaarde maandag dat het gesprek tussen Xi en Duterte "open en eerlijk" was geweest, maar dat China zich heeft onthouden van dreigementen. "Ik ga de woorden van onze president niet tegenspreken. Maar ik geef jullie mijn interpretatie: er was geen intimidatie; het was geen dreigement. Het is meer dat de dreiging van een conflict altijd op de loer ligt als er geen goede communicatie is." Het Chinese ministerie van buitenlandse zaken wilde de uitspraken van Duterte bevestigen noch ontkennen, maar verklaarde alleen dat China werkt aan een vreedzame oplossing van territoriale conflicten en dat Xi en Duterte de wens hadden uitgesproken de communicatie en bilaterale banden te verbeteren.