'China ontmantelde netwerk van CIA-informanten'

Volgens de krant achterhaalde de Chinese contra-spionage de identiteit van zeker twaalf, mogelijk twintig CIA-informanten. Zij werden gearresteerd en volgens bronnen werd één van hen ten overstaan van zijn collega's standrechtelijk geëxecuteerd op de binnenplaats van het overheidsgebouw waar hij werkte.

In 2010 constateerde de CIA dat zijn informantennetwerk in China steeds minder informatie opleverde. In 2011 begonnen de informanten een voor een te verdwijnen. Pas in 2013 constateerde de Amerikaanse spionagedienst dat het de Chinese veiligheidsdienst niet meer lukte Amerikaanse bronnen te ontmaskeren.

Wel verdenkingen, geen bewijs

Volgens NYT is het niet gelukt te achterhalen hoe de Chinese informanten zijn ontdekt. De FBI deed er onderzoek naar en kwam tot drie hypotheses. De eerste is dat de Chinese contra-spionagedienst er in is geslaagd de communicatie of de computersystemen van de CIA te kraken. Ook is er een mogelijke mol in beeld geweest; een Amerikaanse CIA-medewerker van Chinese afkomst die na zijn pensionering in een niet nader genoemd Aziatisch land een adviesbureau voor veiligheidsvraagstukken is begonnen.

Daarnaast constateerde de FBI dat de agenten die in China de informanten onder hun hoede hadden onprofessioneel werkten. Ze zouden regelmatig dezelfde routes hebben genomen op weg naar hun afspraken en vaak op hetzelfde lokatie hebben afgesproken. Dat restaurant was van afluisterapparatuur voorzien en de obers waren medewerkers van de staatsveiligheidsdienst, vermoedt de FBI. Geen van de hypotheses kon echter worden bewezen.

Gevoelige slag

Als het artikel klopt heeft de CIA een gevoelige slag geleden bij zijn informatiepositie in China. Het opbouwen van een informantennetwerk duurt jaren. Zeker nu het verhaal bekend is geworden zal het nog moeilijker zijn het vertrouwen van informanten te winnen en hen te overtuigen voor de Amerikanen te spioneren.

Chinese media berichten maandag over de kwestie. Enerzijds beschuldigen zij de NYT ervan "teveel spionageromans te hebben gelezen" en op basis van anonieme bronnen China te belasteren. Zeker het detail dat een ontdekte informant buitengerechtelijk is geëxecuteerd verwijzen zij naar het rijk der fabelen. Anderzijds houden de commentatoren een slag om de arm; als het in de kern klopt is dat een eclatante overwinning voor de Chinese spionagedienst, schrijven zij.

Buitenlandse spionnen

Chinese media hebben in de periode 2010-2012 slechts melding gemaakt van de arrestatie en veroordeling van één Amerikaanse spion. De medewerker van het ministerie van nationale veiligheid bekende tijdens zijn rechtszaak dat hij voor de CIA werkte. In de periode daarna zijn er met enige regelmaat berichten over Chinese burgers en vermeende buitenlandse agenten die van spionage worden verdacht.

Het Chinese ministerie van buitenlandse zaken bevestigde maandag de aanhouding van zes Japanse staatsburgers; drie in de provincie Shandong en drie in Hainan. De Japanse overheid had eerder gemeld dat ze door de Chinezen worden verdacht van spionage.