Vijf vragen over Chinese spionage op sociale media

Wat is er precies aan de hand?

De Bundesamt für Verfassungsschutz (BfV) waarschuwt burgers voor Chinese nepaccounts op LinkedIn. De Duitse binnenlandse veiligheidsdienst denkt dat achter deze accounts Chinese spionnen schuilen die zich voordoen als wetenschapper, consultant, headhunter of medewerker van een denktank. Soms gebruiken ze daarvoor de naam van bestaande organisaties, zoals de Belgische headhunter RiseHR.

Volgens de BfV zouden op die manier zeker tienduizend Duitse staatsburgers zijn benaderd, zoals politici, medewerkers van het parlement en ambtenaren. Daarbij worden willekeurige foto's gebruikt van aantrekkelijke mannen en vrouwen. In een geval wist de dienst die te herleiden tot een modecatalogus.

En, is het waar?

Dat weet je natuurlijk nooit helemaal zeker, maar laat ik er dit van zeggen: alle geheime diensten ter wereld doen dit soort dingen, dus het zou gek zijn als de Chinese geheime dienst het niet zou proberen. Net zoals veiligheidsdiensten van andere landen proberen via Weibo en WeChat contacten te leggen met Chinese burgers.

De Chinese overheid reageerde in ieder geval zoals iedere overheid reageert als die op spionage wordt betrapt: glashard ontkennen.

Wat hopen Chinese spionnen hier eigenlijk mee te bereiken?

Tja, in het gunstigste geval op een makkelijke manier informatie verzamelen die door mensen zelf wordt geopenbaard. Je zou kunnen kijken of ze iets over hun werk publiceren, of met wie ze samenwerken en bevriend zijn. Het is misschien niet netjes om je als iemand anders voor te doen, maar het is ook niet illegaal.

Dat wordt anders als dat contact wordt gebruikt om burgers als informant te werven. Spionnen kunnen mensen selecteren die op een interessante werkplek zitten of over een bruikbaar netwerk beschikken. Op sociale media kan worden gekeken wat iemands hobby's zijn, of misschien is iemand potentieel chanteerbaar. Denk daar maar eens over na als je ieder weekend foto's uit de kroeg op internet zet.

En er is nog een andere mogelijkheid: bij iemand uit je netwerk ben je eerder bereid eens op een interessante link te klikken. Voor je het weet zit je op een site waar je computer met spyware wordt besmet.

Speelt dit alleen in Duitsland?

Ga er maar vanuit dat dit overal speelt waar er sociale media zijn. Verslaggevers van Reuters die enkele door de BfV geopenbaarde nepaccounts nader bekeken zagen dat die waren bevriend met burgers uit verschillende Europese landen.

Wat kan ik zelf doen?

Het gaat natuurlijk niet alleen om LinkedIn, maar ook om Facebook, Twitter et cetera. Als ik even uit eigen ervaring mag spreken: ik krijg op LinkedIn met zekere regelmaat vriendschapsverzoeken van Chinezen waarvan ik zeker weet dat ik nooit contact met ze heb gehad. Waarschijnlijk goedwillende burgers die contacten over de wereld willen leggen voor heel legitieme redenen. Maar zeker weten doe ik het niet.

Er zitten ook wel gekke contacten tussen. Iemand die pas kort op Twitter zit, zelf nooit berichten plaatst maar wel een paar personen volgt die over China publiceren. Raar.

Nog zoiets: in de mail krijg ik soms een bericht dat iemand een vriendschapsverzoek heeft gedaan, maar op mijn Facebookpagina is dat verzoek onvindbaar. Toch maar niet op dat mailtje klikken dan.

In het internettijdperk heeft het geen zin om je als kluizenaar te gedragen. Sociale media zijn leuk en nuttig. Maar het kan geen kwaad na te denken welke informatie je over jezelf en je werk openbaart. Bedenk of je vriendschapsverzoeken van mensen die je niet kent wel wilt accepteren. En de belangrijkste tip: pas een beetje op met het klikken op linkjes en downloaden van bestanden die je worden aangedragen door mensen die je eigenlijk niet kent.