Burgerinitiatief referendum onafhankelijkheid Taiwan

Het referendumvoorstel is een inititiatief van Kuo Bei-hong, eigenaar van het mediabedrijf Formosa TV. Hij heeft zich al verzekerd van de steun van enkele oud-politici, zoals de voormalige presidenten Lee Teng-hui en Chen Shui-bian. Zij willen dat hun eiland "een normaal land" wordt, dat zich op een normale manier verhoudt met andere landen en lid kan worden van internationale organisaties "onder de naam Taiwan".

Als het aan de initiatiefnemer ligt gaan Taiwanezen op 6 april 2019 naar de stembus. Dan is het precies dertig jaar nadat Deng Nan-jung zichzelf in brand stak om aandacht voor democratie en vrijheid van meningsuiting te vragen. Maar daarvoor moeten nog wel enkele hobbels worden genomen.

Wetswijziging noodzakelijk

Sinds 1993 kent Taiwan een referendumwet. Sindsdien is zes maal een nationale volksraadpleging gehouden. Deze konden eenvoudig door tegenstanders worden gefrustreerd door tot een boycot op te roepen, zodat het vereiste opkomstpercentage van 50 procent niet kon worden gehaald. In december 2017 versoepelde de regering de voorwaarden. Maar soevereiniteitskwesties zijn vooralsnog uitgesloten. De initiatiefnemers willen dat het parlement zo snel mogelijk deze barrière opheft.

Een burgerinitiatief voor een referendum heeft de steun van 1,5 procent van het aantal geregistreerde kiezers nodig (ongeveer 282.000 handtekeningen). Een referendumuitslag is rechtsgeldig als de opkomst 25 procent of hoger is.

Spagaat

Hoewel dus allerminst zeker is dat het referendum zal worden gehouden en de uitslag sowieso raadgevend en niet bindend zal zijn, brengt het initiatief president Tsai in de problemen. Haar Democratische Progressieve Partij veroverde twee jaar geleden de absolute meerderheid in het parlement met een programma dat standvastigheid in het beschermen van Taiwanese soevereiniteit beloofde.

De regering koerst met zijn Go South-politiek op verminderde economische afhankelijkheid van China. Tsai weigert tot irritatie van Beijing het Eén China-beginsel te onderschrijven, maar waakt ervoor openlijk over onafhankelijkheid te spreken. Veel met name jonge Taiwanezen willen van die status quo af, ook al weten ze dat China met een invasie dreigt als Taiwan de onafhankelijkheid uitroept. Dat vergroot de druk op de behoedzaam opererende Tsai; als zij niet meebeweegt dreigt ze een deel van haar aanhang van zich te vervreemden.

UPDATE - De Chinese overheid reageerde vrijdag furieus op het voornemen van de Amerikaanse regering om de banden met Taiwan aan te halen. Het bureau voor Taiwanese zaken liet weten dat China de beste partner is. "We waarschuwen Taiwan: wees niet afhankelijk van buitenlanders om zelfvertrouwen op te bouwen, want het zal alleen het vuur op je richten." Donderdag had het bureau nog bekend gemaakt dat het de regels voor Taiwanezen om op het Chinese vasteland te werken of investeren versoepelt. Ook worden Taiwanezen voortaan niet meer als buitenlander, maar gelijk aan Chinese burgers behandeld.