China lijnt landsbestuur opnieuw op

Het was bepaald geen verrassing dat president Xi Jinping zou worden herbenoemd. Xi vergrootte de afgelopen weken zijn macht verder, doordat de limiet van twee presidentiële termijnen uit de grondwet werd geschrapt. Dat betekent dat de weg vrij is voor de 64-jarige Xi om tot 2028 aan te blijven (of langer).

Interessant is om uit de 159 benoemingen op te maken wat Xi met die macht wil gaan doen. Misschien is de benoeming van Liu He wel de belangrijkste. Hij werd benoemd tot vice-premier die in het kabinet toezicht houdt op het financiële en economische beleid. Liu wordt gezien als het brein achter China's economische hervormingen in de afgelopen vijf jaren. Dat zijn ster rijzende was bleek niet alleen uit zijn benoeming in het politbureau van de communistische partij, maar ook uit het feit dat hij begin dit jaar namens de Chinese regering sprak op het World Economic Forum in Davos. Ook Han Zheng, Sun Chunlan en (de enige politieke topvrouw) Hu Chunhua mogen zich voortaan vice-premier noemen. Zij dienen onder premier Li Keqiang die zondag werd herbenoemd.

Meer invloed voor Wang Yi

Minister van buitenlandse zaken Wang Yi krijgt meer invloed. De driftige diplomaat die er geen geheim van maakt dat hij gezeur van kleine landen in de regio niet duldt werd benoemd tot staatsraad. Anders dan in Nederland is dat in China geen erebaantje voor afgezwaaide bewindslieden. Staatsraden staan in de bestuurlijke hiërarchie nog boven ministers. Wang maakt dus promotie en wordt behalve uitvoerder ook de belangrijkste architect van China's buitenlands beleid. Wang studeerde in de VS, was ambassadeur in Japan en werkte op het kantoor voor Taiwanese Zaken. Alleen Noord-Korea ontbreekt dus voor een kwartet. Generaal Wei Fenghe is de nieuwe minister van defensie.

Een opvallende benoeming is die van Sun Shaocheng. Niet zozeer vanwege zijn persoon, alswel dat hij een geheel nieuw ministerie gaat leiden. Formeel is de vorming van het ministerie van veteranenzaken nodig om de dienstverlening te stroomlijnen; nu vallen veteranen nog onder verschillende ministeries. Maar het broeit onder de veteranen. Het afgelopen jaar gingen zij enkele malen de straat op om te demonstreren; zeer ongebruikelijk in China. Sun moet ervoor zorgen dat ontevreden oud-soldaten het land niet destabiliseren.

Oude bekende wordt nieuwe man centrale bank

Ook China's centrale bank krijgt een nieuwe baas. Volgens verwachting ging Zhou Xiaochuan na vijftien jaar met pensioen en hij wordt opgevolgd door Yi Gang. Hij was al tien jaar plaats-vervangend gouverneur van de centrale bank en zijn benoeming wordt dan ook uitgelegd als een signaal dat China's monetaire politiek niet zal worden gewijzigd.

Yang Xiaodu werd benoemd als eerste hoofd van de nationale toezichtscommissie. Dit nieuwe orgaan moet toezien op corruptiebestrijding. Maar anders dan de disciplinaire commissie van de communistische partij gaat dit nieuwe, machtige orgaan niet alleen over corruptiegevallen onder partijleden, maar over de hele Chinese overheid. Corruptiebestrijding was een speerpunt van president en partijleider Xi in zijn eerste vijf jaar. Maar aangenomen wordt dat hij de campagne ook gebruikte om interne oppositie uit de weg te ruimen.

Pensionado blijft toch aan

Opmerkelijk was verder de benoeming van Wang Qishan als vice-president. Wang was de afgelopen vijf jaar vice-premier en verantwoordelijk voor de partijdiscipline. Volgens de ongeschreven regels van de communistische partij zou hij eigenlijk met pensioen moeten gaan. Maar Xi breekt dus met deze regel en houdt zijn vertrouweling in de buurt, zij het dan op een grotendeels ceremoniële functie. Daarmee wordt nog eens duidelijk dat er geen kroonprins voor Xi wordt klaargestoomd; zowel Xi als Hu Jintao waren eerst vice-president voordat ze tot president werden benoemd. Dat zal met de 69-jarige Wang niet gebeuren.