'China moet zichzelf niet voor de gek houden'

China heeft zich in de afgelopen decennia spectaculair ontwikkelt, maar het is een waanidee te veronderstellen dat het technologische gat met ontwikkelde landen nu is gedicht. "De technologische achterstand van China op ontwikkelde landen in het westen, inclusief de Verenigde Staten, zou algemene kennis moeten zijn en vormt eerlijk gezegd ook geen probleem", zei Liu Yadong, hoofdredacteur van het dagblad voor wetenschap en technologie afgelopen donderdag op een congres in Beijing. "Het wordt pas een probleem als mensen vooruitgang overdrijven en het leiderschap, de burgers en zelfs zichzelf voor de gek houden."

Volgens Liu zijn er voldoende uitdagingen die moeten worden overkomen voordat China zich met ontwikkelde landen kan meten. Hij noemde onder meer een gebrek aan fundamentele wetenschappelijke kennis en het ontbreken van vaardigheden om onderzoek te doen, zoals de afwezigheid van geduld en doorzettingsvermogen.

Nuchtere criticus

Liu staat bekend als kritisch ten aanzien van China's vooruitgang. Toen in april de succesvolle film Amazing China in de bioscopen draaide, een patriottistische lofzang op de technologische verworvenheden van de Volksrepubliek, liet Liu zijn redacteuren een 29-delige serie produceren waarin klip en klaar in kaart werd gebracht op welke gebieden China achterloopt. "Wij denken dat het belangrijk is dat het publiek wordt geïnformeerd over onderwerpen waar China niet geweldig is, maar afhankelijk van anderen", zei Liu.

Liu noemde als voorbeeld de economische sancties van de VS ten aanzien van ZTE. Toen Washington Amerikaanse bedrijven verbood onderdelen te leveren aan het Chinese technologiebedrijf, leidde dat bijna tot het faillissement van ZTE. Om het vege lijf te redden werd 1,4 miljard dollar boete betaald. De zaak maakte pijnlijk duidelijk dat veel Chinese bedrijven niet over de technologie of octrooien beschikken om zonder buitenlandse onderdelen te kunnen.

Made in China 2025

De timing van Liu's rede en de aandacht ervoor in de Chinese media is niet helemaal toevallig. In de oplopende handelsoorlog wordt door de VS steeds vaker de groeiende concurrentiekracht van China genoemd. President Trump beschuldigt China van oneerlijke praktijken om zijn technologische achterstand in te lopen. Het beleidsplan Made in China 2025 wordt genoemd; daarin staat dat China in een paar jaar tijd zijn achterstand op ontwikkelde landen moet inlopen om uit te kunnen groeien tot een leidende industriële natie. Het downplayen van China's opkomst komt blijkbaar nu van pas.

Zelfs het doorgaans nogal nationalistische partijtabloid Global Times was het met Liu eens en riep op tot meer interne zelfreflectie en bescheidenheid naar buiten toe. De krant voegde er wel direct aan toe dat het Chinese volk optimistisch moet blijven en hard moet werken om de afhankelijkheid van andere landen te verminderen.