Politie breekt demonstratie van boze investeerders op

Al enkele dagen werd er door heel China gedemonstreerd door groepjes teleurgestelde beleggers die hun spaarcenten kwijt zijn. En maandag zouden ze naar de Chinese hoofdstad reizen om gezamenlijk voor het kantoor van de financiële toezichthouder aandacht voor hun zaak te vragen. Maar de autoriteiten waren van het plan op de hoogte.

In treinen naar Beijing en op busstations werd streng gecontroleerd; mogelijke demonstranten werden teruggestuurd. Desondanks was het enkele honderden volhouders gelukt de plek van het protest te bereiken. Zij werden door agenten afgevoerd. Wie zich verzette werd met geweld weggevoerd, is op video's te zien die door voorbijgangers op internet zijn geplaatst. Het is onmogelijk te zeggen hoeveel mensen van plan waren te protesteren. Maar dat de Chinese overheid rekening hield met een zeer grote demonstratie blijkt wel uit het feit dat er 120 stadsbussen klaarstonden om arrestanten af te voeren.

Schaduwbankieren

De demonstranten zijn beleggers die geld hebben gestoken in zogeheten peer to peer-kredietplatforms. Dit zijn informele banken: ze verlenen via het internet kredieten aan particulieren en ondernemingen. Zelf beschikken ze niet over kapitaal, dat komt van particuliere beleggers. Er zijn dus ook geen reserves om tegenvallers op te vangen, zoals bij een bank verplicht is.

De afgelopen tien jaar heeft deze vorm van kredietverlening in China een enorme vlucht genomen. Grote Chinese banken halen doorgaans hun neus op voor kleine kredietjes. Zij doen liever zaken met lokale overheden of staatsbedrijven. Dat gaat om groot geld en de risico's zijn laag, want de overheid gaat nooit failliet. Andersom krijgen Chinezen maar weinig rente op hun spaargeld. Bij de peer to peer-platforms krijgen ze een mooi rendement voorgespiegeld.

Piramidespel

Het zorgde voor een enorme groei van het aantal platforms. Sommigen deden het goed, zeker als ze alleen kleine bedragen uitleenden en hun klanten checkten. Anderen namen het niet zo nauw met risicobeperking in hun ambitie snel te groeien. En natuurlijk waren er cowboys die willens en wetens de boel besodemieterden, met sjieke kantoren, dure auto's en dito salarissen. Soms werd de inleg door de eigenaren gebruikt om in hun eigen bedrijven te investeren.

In 2016 ging een van de grootste platforms, Ezubao, onderuit. Het bedrijf had bij 900.000 investeerders in totaal 59,8 miljard yuan (bijna 9 miljard euro) opgehaald, maar bleek nauwelijks klanten te hebben. Het bedrijf was in feite één groot piramidespel, waarbij nieuwe inleg werd gebruikt om bestaande beleggers uit te betalen. Toen het spel uit was bleek er 38 miljard yuan verdwenen (5,7 miljard euro).

Sociale stabiliteit

De Chinese regering onderkende de risico's en kondigde regels af om het schaduwbankieren te reguleren. Veel bedrijven konden of wilden daar niet aan voldoen en staakten van de een op de andere dag hun activiteiten. Dat leidde toen ook al tot onrust onder beleggers.

Ironisch genoeg komen het protest van maandag voort uit een aanscherping van die regels in november. Een deel van de boze beleggers vindt dat de overheid daarmee de recente golf van bedrijfsbeëindigingen heeft veroorzaakt, terwijl een ander deel juist vindt dat het toezicht tekort is geschoten. Soms hebben de platforms hun geldschieters wijs gemaakt dat de overheid garant staat voor hun inleg. De Chinese overheid is bang dat honderdduizenden beleggers die hun geld kwijt zijn zich organiseren en voor maatschappelijke onrust zorgen. Zo worstelt Beijing ook al maanden met miljoenen boze veteranen die vinden dat de Chinese overheid zijn afspraken niet nakomt.