Nog geen koude oorlog, maar wel kleine ijstijd

Marineschepen op ramkoers, een hack-waarschuwing, een miniscule spionage-chip en bemoeienis met verkiezingen. Een gestage stroom berichten moet duidelijk maken dat niet Rusland, maar China een grotere bedreiging voor de Verenigde Staten vormt. Terwijl er afgelopen week vanwege de National Day-vakantie nauwelijks nieuws uit China kwam, was dat land niet uit het Amerikaanse nieuws weg te slaan.

Zondag was er een bijna-botsing tussen de USS Decatur en de Lanzhou in de Zuidchinese-Zee. Twee dagen later al verschenen foto's waarop te zien is dat de Amerikaanse en Chinese marineschepen elkaar rakelings passeren. De Amerikaanse marine bevestigde het incident, maar ontkent de foto's te hebben gelekt.

Rijstkorrel

Woensdag publiceerde het Amerikaanse ministerie van binnenlandse zaken een waarschuwing voor een hackgroep met de codenaam Cloudhopper. Die zou spionagesoftware proberen te plaatsen in de computernetwerken van bedrijven om zo bedrijfsinformatie te kunnen stelen. Cloudhopper is volgens de experts van FireEye en Cloudstrike, particuliere computerbeveiligers die nauw samenwerken met de Amerikaanse veiligheidsdiensten, terug te leiden naar de Chinese overheid.

Op donderdag publiceerde Bloomberg het bericht dat Amerikaanse veiligheidsdiensten in 2015 een spionage-chip hebben ontdekt in servers van het bedrijf Elemental. Dat levert apparatuur aan onder meer het Amerikaanse ministerie van defensie, de CIA, maar ook aan 30 particuliere bedrijven als banken, Apple en Amazon die het gebruiken in hun communicatie- en cloud-diensten. Volgens de anonieme bronnen zat de chip, kleiner dan een rijstkorrel, verborgen op zogeheten moederborden die Elemental door een ander Amerikaans bedrijf, SuperMicro, in China liet fabriceren.

China-bashen

Op dezelfde dag hield vice-president Mike Pence een felle toespraak voor denktank The Hudson Institute waarin hij China hekelde. Het land zou heimelijk personen, actiegroepen en propagandaplatformen inzetten om tussentijdse verkiezingen in november te beïnvloeden met als achterliggende doel de herverkiezing van Trump in 2020 te dwarsbomen. "President Trumps leiderschap werkt en China wil een andere Amerikaanse president. China bemoeit zich met de Amerikaanse democratie", zei Pence.

Helemaal uit de lucht vallen komt het China-bashen niet. De Amerikaanse website met politiek nieuws Axios meldde twee weken geleden al dat Washington had besloten tot een frontale aanval op China. Die zou door alle ministeries moeten worden uitgevoerd. President Trump opende hoogstpersoonlijk het offensief. Op de algemene vergadering van de Verenigde Naties beschuldigde hij China van pogingen de Amerikaanse verkiezingen te manipuleren.

Waar of niet waar?

Een georkestreerde campagne om China in het beklaagdenbankje te zetten. Het lijkt er wel op. Waarom komt een spionagecomplot uit 2015 uitgerekend deze week naar buiten? En die foto's van de bijna-aanvaring; als die niet door de Amerikaanse marine zijn gelekt, wie was er dan nog meer toevallig midden op zee met een helicopter in de buurt?

De berichten zullen veel Amerikaanse burgers (en trouwens ook Nederlandse mediaconsumenten) plausibel in de oren klinken. China probeert immers de Amerikanen uit de Zuidchinese-Zee weg te houden. Dat ze graag zouden zien dat Trump terug in zijn hok gaat is een publiek geheim. En we weten toch allemaal dat China erop los spioneert? Dat is allemaal waar. Toch is er reden in dit geval voorzichtig te zijn.

Bewijs

Neem de Bloomberg-scoop van de geheime microchip. Spannend verhaal! Jammer dat het alleen op anonieme bronnen is gebaseerd. Maar gezien de reputatie van Bloomberg mag je aannemen dat ze hun huiswerk hebben gedaan. Toch ontkennen alle betrokken bedrijven dat het artikel klopt. Je zou zeggen dat als de dreiging drie jaar geleden onschadelijk is gemaakt betrokkenen inmiddels kunnen toegeven dat zij toen op formidabele wijze om de tuin zijn geleid, maar het probleem zelf hebben ontdekt en opgelost. De koers van SuperMicro ging onderuit, er dreigt nu een claim tegen Bloomberg.

Voor de beschuldiging dat China zich met de Amerikaanse verkiezingen bemoeit is vooralsnog geen bewijs aangedragen. President Trump wees op een advertentiebijlage in een regionaal dagblad. Nou is de grens tussen reclame en propaganda dun, maar China publiceert al jaren dergelijke advertorials in de VS. Heimelijk is het sowieso niet, strafbaar evenmin. Het was nota bene de staatssecretaris van binnenlandse zaken Kirstjen Nielsen die deze week zei dat er momenteel geen buitenlandse dreiging is: "Wat we wel zien zijn de [Chinese] informatiecampagnes; traditionele, langlopende, holistische informatiecampagnes."

Wereldmachten

De Amerikaanse regering is verwikkeld in een steeds grimmiger handelsoorlog met China. Nu de Chinezen niet buigen, dreigt Trump vast te lopen in een conflict dat volgens hem makkelijk te winnen was, maar aan beide zijden pijn gaat doen. Naarmate de inzet stjgt, is het niet verwonderlijk dat de druk wordt opgevoerd. Hier gaat het allang niet meer over handelsbelangen alleen. Hiet gaat het over hoe de gevestigde wereldmacht Amerika en zijn uitdager China zich tot elkaar verhouden. Je kunt jezelf langzamerhand zelfs afvragen of de handelsoorlog de oorzaak of een gevolg van deze kleine ijstijd in de betrekkingen is.

Maar er is nog iets. Volgers van het nieuws zal niet zijn ontgaan dat het onderzoek naar Russische inmenging in vorige verkiezingen als een zwaard van Damocles boven de huidige Amerikaanse regering hangt. Het zal wel geen toeval zijn dat Pence daar in zijn rede naar verwees: "Zoals een vooraanstaand persoon uit de veiligheidsdiensten mij zei: wat de Russen doen stelt niets voor vergeleken met wat de Chinezen ons aandoen." Toch is voor Russische beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen wel degelijk bewijs; voor Chinese bemoeienis vooralsnog niet.